آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور
آیین نامه اجرایی مشاغل سخت و زیان آور
جهت دانلود فایل متنی آیین نامه مشاغل سخت و زیان آور اینجا کلیک نمایید
آئين‌نامه اجرائي جزء (5) بند (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (2) الحاقي ماده (76) قانون اصلاح مواد (72) و (77) و تبصره ماده (76) قانون تأمين اجتماعي مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده (76) مصوب 1371 ـمصوب 22/12/1380
ماده 1 :
كارهاي سخت و زيان‌آور كارهايي است كه در آنها عوامل فيزيكي، شيميايي، مكانيكي و بيولوژيكي محيط كار غيراستاندارد بوده و در اثر اشتغال بيمه‌شده تنشي به مراتب بالاتر از ظرفيتهاي طبيعي (جسمي و رواني) در وي ايجاد مي‌شود كه نتيجه آن بروز بيماري شغلي و عوارض ناشي از آن مي‌باشد. مشاغل سخت و زيان‌آور موضوع اين ماده به دو گروه تقسيم مي‌شوند:
مشاغلي كه صفت سخت و زيان‌آوري با ماهيت شغلي وابستگي داشته اما مي‌توان با بكارگيري تمهيدات بهداشتي، ايمني و تدابير فني مناسب توسط كارفرما سختي و زيان‌آوري آنها را حذف نمود.
مشاغلي كه ماهيتاً سخت و زيان‌آور بوده و با بكارگيري تمهيدات بهداشتي، ايمني و تدابير فني توسط كارفرما، صفت سخت و زيان‌آوري آنها كاهش يافته ولي كماكان سخت و زيان‌آوري آنها حفظ مي‌گردد.
ماده 2 :
تعيين سخت و زيان‌آور بودن مشاغل موضوع ماده (1) و نوع آن (گروه «الف» و گروه «ب») در هر كارگاه با بررسي سوابق، انجام بازديد و بررسي شرايط كار توسط كارشناسان بهداشت حرفه‌اي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و بازرسان وزارت كار و امور اجتماعي و با تائيد آن توسط كميته استاني موضوع اين آيين‌نامه انجام مي‌گيرد.
تبصره : كارفرمايان كارگاهها مكلفند با كارشناسان و بازرسان موضوع اين ماده همكار و مدارك مورد نياز را در اختيار آنان قرار دهند.
ماده 3 :
كارفرمايان كليه كارهاي سخت و زيان‌آور كه تمامي يا برخي از كارهاي آنها سخت و زيان‌آور مي‌باشند مكلفند اقدامات زير را انجام دهند:
كارفرمايان كارگاههاي تأسيس شده، تا تاريخ قانون ياد شده مكلفند حداكثر ظرف 2 سال از تاريخ مزبور، نسبت به ايمن‌سازي عوامل و شرايط محيط كار مطابق حد مجاز و استانداردهاي مشخص شده در قانون كار و آيين‌نامه‌هاي مربوط (مصوب شورايعالي حفاظت فني) و ساير قوانين موضوعه در اين زمينه اقدام نمايند. در مورد كارگاههايي كه پس از تصويب قانون ياد شده ايجاد مي‌گردد كارفرمايان مربوط مكلفند گواهي لازم را از وزارتخانه‌هاي كار و امور اجتماعي و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مبني بر رعايت ايمني بهداشت و استاندارد بودن آنها طبق قانون كار اخذ نمايند. اجازه فعاليت اين قبيل كارگاهها مشروط به ارايه گواهي مزبور مي‌باشد.
كارفرمايان مكلفند شاغلين در كارهاي سخت و زيان‌آور را حداقل سالي يكبار به منظور آگاهي از روند سلامتي و تشخيص بهنگام بيماري و پيشگيري از فرسايش جسمي و روحي آنان توسط مراكز بهداشتي و درماني مورد معاينه قرار داده و نتيجه را در پرونده‌هاي مربوط ضبط و يك نسخه از آن را به سازمان تأمين اجتماعي ارايه نمايند.
تغيير شغل بيمه‌شده كه در معرض فرسايش جسمي و روحي ناشي از اشتغال در كارهاي سخت و زيان‌آور باشد براساس مقررات پيش‌بيني شده در قانون كار صورت مي‌گيرد.
معاينات قبل از استخدام طبق ماده (90) قانون تأمين اجتماعي ـ مصوب 1354 ـ انجام مي‌گردد.
ماده 4 :
به استناد تبصره (1) ماده (96) قانون كار مقررات و ضوابط انجام معاينات پزشكي موضوع ماده (3) اين آيين‌نامه اعم از قبل از استخدام و ادواري اختصاصي و هرگونه معاينه پزشكي ديگر در اين ارتباط مطابق با دستورالعمل‌ها و آيين‌نامه‌هاي جاري وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي خواهد بود.
تبصره : وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي موظف است تمهيدات لازم براي اعلام نتايج معاينات موضوع اين ماده متناسب با شرح وظايف سازمانهاي ذيربط بعمل آورد.
ماده 5 :
حذف صفت سخت و زيان‌آوري كار در اثر بكارگيري تمهيدات بهداشتي، ايمني و تدابير فني توسط كارفرما بعد از گذشت «2» سال از تاريخ‌تصويب قانون در هر كارگاه و خروج شغل از شمول اين آيين‌نامه و يا استمرار سخت و زيان‌آوري كار، پس از اعلام نتايج بازديد و بررسي شرايط كار توسط كارشناسان موضوع ماده (2) اين آيين‌نامه و تائيد كميته استاني كارهاي سخت و زيان‌آور انجام مي‌گيرد.
تبصره : وزارتخانه‌هاي بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و كار امور اجتماعي مكلفند گزارش بازديد خود از كليه كارگاههايي كه تمام يا برخي از مشاغل آنها سخت و زيان‌اور تشخيص داده شده است را به كميته استاني مربوط ارايه نمايند.
ماده 6 :
در صورتي كه گزارش كارشناسان موضوع ماده (5) اين آيين‌نامه پس از تائيد كميته استاني حاكي از عدم كاهش يا حذف عوامل زيان‌آور و بيماريزاي محيط كار ظرف مهلت مقرر در قانون باشد اقدامات لازم بر حسب مورد مطابق قانون كار از سوي وزارتخانه‌هاي كار و امور اجتماعي و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي بعمل خواهد آمد.
ماده 7 :
سياستگذاري كشوري كارهاي سخت و زيان‌آور موضوع اين آيين‌نامه، ارزيابي مجدد مشاغلي كه بدواً سخت و زيان‌آور تعيين شده‌اند ولي براساس اطلاعات بعدي نياز به بازنگري دارند، ايجاد هماهنگي و نظارت بر عملكرد و رسيدگي به درخواست كميته‌هاي استاني موضوع ماده (8) اين آيين‌نامه و تعيين مشاغل سخت و زيان‌آور در تأسيسات ملي و مهم مانند نيروگاه‌هاي و پالايشگاه‌ها و.... به عهده شورايعالي حفاظت فني خواهد بود.
تبصره : مدير عامل سازمان تأمين اجتماعي و نماينده وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي با حق رأي در زمينه كارهاي سخت و زيان‌آور عضو شورايعالي حفاظت فني از تاريخ تصويب اين آيين‌نامه خواهند شد.
ماده 8 :
به منظور تشخيص و تطبيق مشاغل سخت و زيان‌آور كميته استاني متشكل از اعضاي زير در هر استان تشكيل مي‌گردد:
مدير كل كار و امور اجتماعي استان به عنوان رييس كميته
معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي، درماني دانشگاه
مدير كل تأمين اجتماعي استان
يك نفر بازرس كار با معرفي اداره كل كار و امور اجتماعي استان
كارشناس مسئول بهداشت حرفه‌اي با معرفي مديريت درمان تأمين اجتماعي استان
يك نفر كارشناس بهداشت حرفه‌اي با معرفي مديريت درمان تأمين اجتماعي استان
تبصره 1: حضور نماينده بيمه‌شده و كارفرما در جلسات بدون حق رأي بلامانع مي‌باشد.
تبصره 2: جلسات كميته‌هاي استاني در اداره كل و امور اجتماعي تشكيل و با حضور «5» نفر از اعضاء رسميت مي‌يابد و تصميمات جلسه با اكثريت آراء حاضرين معتبر و لازم‌الاجرا مي‌باشد
تبصره 3: در استانهايي كه دانشكده علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني مستقل وجود دارد در صورت طرح پرونده‌هاي مرتبط با منطقه تحت پوشش، كارشناس مسئول بهداشت حرفه‌اي معاونت بهداشتي دانشكده مزبور، جايگزين كارشناس مسئول بهداشت حرفه‌اي معاونت بهداشتي دانشگاه خواهد بود
تبصره 4: با تصويب كميته استاني دعوت از افراد صاحب نظر و اساتيد مربوط جهت شركت در جلسات بدون حق رأي بلامانع مي‌باشد.
ماده 9 :
وظايف كميته‌هاي استاني به شرح زير مي‌باشد:
تعيين و تطبيق مشاغل سخت و زيان‌آور با مواد اين آيين‌نامه و اعلام به مراجع ذيربط و توجه ويژه به بانوان شاغل مشمول مشاغل سخت و زيان‌آور به خصوص در دوران بارداري و شيردهي
بررسي و تشخيص مشاغل موضوع ماده (1) اين آيين‌نامه كه توسط بيمه‌شده، كارفرما با ساير مراجع به عنوان مشاغل سخت و زيان‌آور معرفي شده و اعلام نتيجه به متقاضي و سازمانهاي ذيربط
بررسي مواردي كه با اتخاذ تدابير لازم حالت سخت و زيان‌آوري شغل يا مشاغل از بين رفته و در زمره مشاغل عادي درآمده‌اند و اعلام آن به مراجع ذيربط به منظور حذف مزايا و امتيازات و... كه به كار سخت و زيان‌آور تعلق گرفته است
بررسي و ارايه پيشنهاد مشاغل جديد براي طرح در شوراي عالي حفاظت فني براي تعيين سخت و زيان‌آور بودن و يا نبودن آن
اجراي سياستها و مصوبات شوراي عالي حفاظت فني
تبصره : كارفرمايان كارگاهها مكلفند با كميته موضوع ماده (9) اين آيين‌نامه همكاري مدارك مورد نياز را در اختيار آنان قرار دهند.
ماده 10 :
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مكلف است هر ساله حدود تماس شغلي عوامل بيماري‌زا را به شورايعالي حفاظت فني اعلام نمايد شورايعالي مذكور موظف است مراتب را به كميته‌هاي استاني كارهاي سخت و زيان‌آور جهت اجرا اعلام نمايد.
ماده 11 :
در صورت تشخيص كميته استاني مبني بر قرار گرفتن كار در عداد گروه (الف) و (ب) ماده (1) اين آيين‌نامه، كارفرما موظف است نسبت به حذف يا كاهش عوامل سختي و زيان‌آوري كار تا حد مجاز و تامين استانداردهاي لازم مورد تاييد مراجع ذيربط در مهلت مقرر اقدام نمايد. در غير اين صورت هرگونه عارضه، حادثه و غرامتهاي ناشي از بيماري، از كارافتادگي و غيره به عهده كارفرما خواهد بود.
ماده 12 :
علاوه بر كارهاي سخت و زيان‌آور مشخص شده طبق مصوبات شورايعالي حفاظت فني، موارد تاييد شده توسط كميته استاني و موارد زير نيز سخت و زيان‌آور شناخته مي‌شوند.
كار در ندامتگاه‌ها و زندان‌ها
مشاغلي كه مستقيماً در مراكز روان‌درماني با بيماران رواني مرتبط هستند
خبرنگاري
ماده 13 :
نحوه توالي و تناوب اشتغال در مشاغل سخت و زيان‌آور:
ايام زير چنانچه در فواصل اشتغال به كارهاي سخت و زيان‌آور واقع شود، به عنوان سابقه اشتغال در كارهاي سخت و زيان‌آورمحسوب مي‌گردد
تعطيلات هفتگي
تعطيلات رسمي
ايام استفاده از مرخصي استحقاقي
ايام استفاده از مرخصي بابت ازدواج يا فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان به مدت 3 روز با دريافت دستمزد در مورد مشمولان قانون كار
ايام استفاده از مرخصي استعلاجي يا استراحت پزشكي اعم‌از اينكه حقوق ايام مزبور توسط كارفرما پرداخت شود و يا اينكه بيمه‌شده از غرامت دستمزد ايام بيماري استفاده كرده باشد
ايام و موارد زير چنانچه در فواصل اشتغال بيمه‌شده به كارهاي سخت و زيان‌آور واقع شود موجب زايل شدن توالي اشتغال وي در كارهاي سخت و زيان‌آور نمي‌گردد
ايام خدمت سربازي (دوران ضرورت و احتياط) مشروط بر اينكه بيمه‌شده حداكثر تا دو ماه پس از پايان خدمت به كار سابق خود برگشته و يا اينكه در كار ديگري كه سخت و زيان‌آور شناخته شده مشغول به كار شده باشد و همچنين ايام آماده به خدمت
دوران توقيف بيمه‌شده در صورتيكه منتهي به محكوميت وي نگردد و يا اينكه كارفرما براساس تكليف قانوني حقوق دوران مزبور را به بيمه‌شده پرداخت نمايد
ايام حالت تعليق كه به واسطه عوامل قهريه طبيعي و يا حوادث و مخاطرات اجتماعي (مانند سيل، زلزله، جنگ و آتش‌سوزي) كه خارج از اراده كارفرما و بيمه‌شده بوده و در نتيجه آن كارگاه به‌طور موقت تعطيل مي‌گردد
ايام استفاده از مقرري بيمه بيكاري مشروط بر اينكه بيمه‌شده قبل از اتمام و يا بلافاصله پس از اتمام دوره مزبور در مشاغلي كه سخت و زيان‌آور شناخته شده مشغول به كار شده يا طبق اين آيين‌نامه بتواند بازنشسته شود
ايام خدمت در جبهه كه به تاييد مراجع ذي‌طلاح رسيده باشد
ايام بلاتكليفي بيمه‌شده كه مستند به آراي صادره از سوي هيأتهاي حل اختلاف و يا ساير مراجع قانوني منجر به پرداخت حقوق ايام مزبور شده باشد
ايام استفاده از غرامت دستمزد ايام بيماري كه در فاصله زماني 10/5/1354 تا 1/4/1359 واقع شده باشد
غيبت غيرموجه حداكثر به مدت 10 روز در سال در مورد كارگاههاي مشمول قانون كار يا براساس مقررات انضباطي، تخلفاتي و يا استخدامي مربوط در كارگاههاي غيرمشمول قانون كار كه منجربه اخراج، انفصال موقت و يا دايم نشده باشد.
ايام و موارد ذيل چنانچه در فواصل اشتغال بيمه‌شده به كارهاي سخت و زيان‌آور واقع شود توالي اشتغال او را از بين برده و موجب تناوب اشتغال وي مي‌گردد
استفاده از مرخصي بدون حقوق به هر منظور و تحت هر عنوان
اخراج، استعفا، انفصال و بازخريدي
غيبت غيرموجه بيش از (10) روز در هر سال در كارگاههاي مشمول قانون كار يا براساس مقررات انضباطي، تخلفاتي و يا استخدامي مربوط در كارگاههاي غيرمشمول قانون كار كه منجربه اخراج، انفصال موقت و يا دايم شده باشد
اشتغال در كارها و مشاغل عادي
اشتغال در حرف و مشاغل آزاد
بيمه اختياري
بيكاري بدون دريافت مقرري بيكاري
ساير موارد مشابه
ماده 14 :
شرايط بازنشستگي در كارهاي سخت و زيان‌آور:
بيمه‌شدگاني كه حداقل 20 سال سابقه كار متوالي يا 25 سال سابقه كار متناوب و پرداخت حق بيمه در كارهاي سخت و زيان‌آور را دارا باشند، بدون شرط سني مي‌توانند درخواست بازنشستگي از سازمان تامين اجتماعي نمايند
چنانچه كميسيونهاي پزشكي موضوع ماده (91) قانون تامين اجتماعي قبل از رسيدن بيمه‌شده شاغل در كارهاي سخت و زيان‌آور به سابقه مقرر در بند (1) فوق، فرسايش جسمي و روحي وي را ناشي از اشتغال به كارهاي سخت و زيان‌آور تشخيص و تاييد نمايند
اين قبيل بيمه‌شدگان به صرف ارايه درخواست بازنشستگي مجاز به ترك كار نبوده و مي‌بايد احراز شرايط و استحقاق آنها جهت بازنشستگي بيش از موعد در كارهاي سخت و زيان‌آور رسماً از سوي سازمان تامين اجتماعي به آنها ابلاغ شود و سپس ترك كار نمايند
چنانچه بيمه‌شده شرايط استفاده از بازنشستگي پيش از موعد در كارهاي سخت و زيان‌آور را طبق اين آيين‌نامه احراز كند سازمان تامين اجتماعي مكلف است نسبت به برقراري مستمري وي از تاريخ ترك كار اقدام نمايد
بيمه‌شدگان شاغل كه حداقل 20 سال متوالي يا 25 سال متناوب سابقه پرداخت حق بيمه در مشاغل سخت و زيان‌آور مربوط به قبل از تاريخ تصويب قانون را داشته باشند و يا در آينده شرايط مذكور را احراز نمايند مي‌توانند درخواست بازنشستگي خود را با رعايت بند (3) اين ماده به سازمان تامين اجتماعي تسليم نمايند
ماده 15 :
چنانچه فرسايش جسمي و روحي ناشي از اشتغال در كارهاي سخت و زيان‌آور در اثر عدم رعايت بندهاي (1) و (2) جزء (الف) ماده واحده قانون يادشده تشخيص داده شود، سازمان تأمين اجتماعي ضمن انجام تعهدات قانوني نسبت به بيمه‌شده، زيان و خسارات وارده را باتوجه به ماده (66) قانون تأمين اجتماعي از كارفرماي مربوط مطالبه و وصول خواهد نمود.
ماده 16 :
كارفرما مكلف است پس از احراز شرايط بازنشستگي بيمه‌شده شاغل در كارگاه وي، طبق اين آيين‌نامه معادل چهار درصد ميزان مستمري برقراري بيمه‌شده نسبت به سنوات اشتغال او در مشاغل سخت و زيان‌آور را كه توسط سازمان تأمين اجتماعي محاسبه و مطالبه‌مي‌گردد به طور يكجا به سازمان مزبور پرداخت نمايد.
ماده 17 :
آثار محدوديتها و مزاياي مندرج در قانون براي مواردي كه بازنشستگي به موجب اين آيين‌نامه ايجاد مي‌شود منحصر به همان شغل در همان كارگاه خاص بوده و قابل تسري و تعميم در ديگر شغلهاي مشابه در ساير كارگاهها نمي‌گردد.
ماده 18 :
اجراي مقررات اين آيين‌نامه تا پايان مدت برنامه سوم مي‌باشد.
- ثبت‌نام —
- ایمیل —
- تلفن —