سفته چیست و قانون درباره آن چه میگوید؟
یکی از الزامات این روزهای بازار کار آشنایی با معنی سفته حسن انجام کار یا سفته ضمانت است. هر کارجو یا کارفرمایی باید قبل از اقدام به ارسال درخواست شغلی یا جذب نیرو با قوانین استخدام آشنا باشد. بداند چک حسن انجام کار چیست و چه زمانی به‌جای آن سفته دریافت می‌گردد. قانون سفته از قوانین مهم بازار کار برای استخدام است که هر سال افراد زیادی را دچار مشکل می‌کند. در ادامه به بررسی این مسئله خواهیم پرداخت.
- مطلب مرتبط: انواع قرارداد در قانون کار ایران کدام اند؟
فهرست مطالب
سفته چیست؟
سفته به انگلیسی Bill of Exchange نام دارد و در برخی از مفاد قانونی از آن با عنوان «فته طلب» نیز نام میبرند. یک سند تجاری است که مثل چک ارزش مالی دارد. از سفته به‌جای انتقال پول نقد نیز استفاده میشود. چون در بسیاری از مبالغ بالا، حمل‌ونقل پول نقد امکان‌پذیر نیست. فردی که سفته را صادر می‌کند، یعنی امضای او پای سفته است، تعهد میدهد در تاریخ معین مبلغی را به صورت عندالمطالبه به دارنده سفته در وجه حامل بپردازد. پس باید بداند سر رسید سفته چیست و چه شرایطی دارد.
این روزها از سفته بیشتر به‌عنوان ضمانت استفاده میشود. مثلاً بانک‌ها وقتی به شخصی وام می‌دهند در مقابل از او سفته می‌گیرند. در فرآیند استخدام نیز از سفته استفاده میشود که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.
سفته حسن انجام کار چیست؟
سفته برای استخدام چیست؟ این روزها اکثر شرکت‌ها از کارمندان و کارگران خود سفته حسن انجام کار دریافت می‌کنند که مبلغ آن به صورت توافقی تعیین می‌گردد. سفته حسن انجام کار، سفته‌ایست که کارفرما از کارگر یا کارمند خود دریافت می‌کند تا مطمئن باشد فرد به تعهداتی که در قرارداد فی‌مابین آن‌ها هست عمل می‌کند. تعهدات افراد باید به صورت شفاف در قرارداد ذکر شود چراکه عمل به این تعهدات مبنای تعیین داشتن حسن انجام کار است.
اگر سفته حسن انجام کار توسط کارفرما دریافت شود اما قراردادی وجود نداشته باشد یا متن قرارداد شفاف نباشد زمینه سواستفاده توسط کارفرما فراهم میشود. به‌همین‌دلیل باید در این مورد دقت نمود.
علت گرفتن سفته برای استخدام چیست؟
طبق قانون زمانی که فرد استخدامی، با اعمال یا رفتار خود یا افشای اطلاعات شرکت موجب ایجاد خسارت به شرکت شود. یا تعهدات کاری خود را به‌درستی انجام ندهد و تقصیر و کوتاهی فرد محرز باشد، کارفرما حق دارد سفته حسن انجام کار را وصول کند. تعهد دیگری که کارگر یا کارمند به کارفرمای خود میدهد مدت همکاری است که طبق شرایط تبصره ماده 21 قانون کار نباید قبل از این تاریخ همکاری خود را قطع کند.
به‌این‌ترتیب می‌بینیم علت اصلی دریافت سفته متعهد شدن فرد استخدامی به انجام تعهدات خود و کار در راستای منافع شرکت است و همین‌طور کارگر یا کارمند تا زمانی که تعهد میدهد در استخدام شرکت باقی می‌ماند تا کارفرما از این بابت آسودگی خیال داشته باشد.
آیا گرفتن چک و سفته برای استخدام قانونی است؟
کارفرما برای جلوگیری از ضرر در کسب‌وکار خود از شخصی که می‌خواهد استخدام کند سفته حسن انجام کار می‌گیرد و درحال‌حاضر در بخش بزرگی از بازار کار این نوع سفته دریافت می‌گردد.
قانون کار، نظری درباره گرو وثیقه و سفته توسط کارمند یا کارگر ندارد. به‌همین‌دلیل نظر برخی بر این است که طلب وثیقه غیرقانونی است و چون فرد مقابل را تحت فشار قرار میدهد حتی میتواند غیراخلاقی هم باشد. اما اگر طرفین قرارداد یعنی کارفرما و شخص متقاضی کار روی این کار توافق کنند گرفتن سفته برای استخدام قانونی است.
به نظر می‌رسد دریافت وثیقه، بخصوص در مبالغ بالا علاوه بر اینکه وجه اخلاقی خوبی ندارد دارای الزام قانونی نیست و در بسیاری از موارد باعث میشود فرد از پذیرفتن آن موقعیت کاری منصرف شود.
برای استخدام در چه مشاغلی سفته نیاز است؟
سفته حسن انجام کار همانطور که توضیح دادیم برای آرامش خیال کارفرما درباره انجام تعهدات دریافت میشود. بنابراین در همه مشاغل می‌توانند از کارفرمایان یا کارگران خود تقاضای سفته کنند. به‌طورکلی دریافت سفته برای استخدام یک توافق است که هر کارفرمایی در هر صنفی میتواند آن را در نظر بگیرد و قانون کار الزام یا منعی برای آن ندارد.
در اکثر موارد دریافت سفته برای استخدام در مشاغلی همچون:
- مشاغلی که با اطلاعات مالی سازمان‌ها سروکار دارند مثل مشاغل بخش مالی و حسابداری
- افرادی که اموال شرکت در اختیار آن‌هاست مثل انباردار، راننده و غیره
- بخش‌هایی که اطلاعات محرمانه و دیتاهای مهم در اختیار آن‌هاست مثل مهندسان شبکه و برنامه نویسان
رواج بیشتری دارد و معمولاً لزومی به دریافت سفته از سایر کارمندان نمی‌بینند. اما در برخی از سازمان‌ها از تمامی کارگران و کارمندان خود سفته حسن انجام کار دریافت می‌کنند. این موضوع به تصمیم و نظر کارفرما بستگی دارد.
باید ها و نباید های سفته
طبق قوانین جدید سفته، این سند در مبالغ یک میلیون ریالی، 10 میلیون ریالی، 20 میلیون ریالی و 50 میلیون ریالی موجود است. قیمت سفته با توجه به مبلغ آن تعیین می شود. سفته‌های کاغذی با نام سفته بانکی شناخته می‌شوند که گاهی باید از بانک خریداری شوند. اما سفته الکترونیکی نیز وجود دارد که اعتبار آن از سفته کاغذی بیشتر است و به صورت آنلاین تهیه میشود. مشکلاتی مثل پیدا کردن بانک یا کیوسک روزنامه‌فروشی برای خرید سفته در یک محله، گم شدن، مفقود شدن، جعل و غیره در آن پیش نمی‌آید.
قانون سفته برای کار
قانون سفته حسن انجام کار و سفته ضمانت، همانطور که در بخش اسناد تجاری مربوط به قانون تجارت درج میشود، درواقع جز اسناد سفته امانتی هستند. سفته ضمانت همانطور که از نام آن پیداست برای ضمانت پرداخت وجه و سفته حسن انجام کار برای انجام درست کار براساس قرارداد بین طرفین پرداخت میشود.
در قانون سفته ضمانت حسن انجام کار برای پر کردن آن باید به موارد زیر دقت شود:
- درج تاریخ در سفته برای تعیین زمان پرداخت وجه نقد و پس گرفتن سفته است. در فرآیند استخدام قرار نیست وجهی پرداخت شود بنابراین برای حسن انجام کار سفته بدون تاریخ ارائه می‌گردد و به‌جای آن عبارت «سفته حسن انجام کار» به همراه شماره و تاریخ قرارداد فی‌مابین نوشته شود.
- نام شخص حقیقی یا شرکت دریافت کننده سفته باید درج گردد. اگر نام دارنده ذکر نشود، طبق قانون در وجه حامل است یعنی کسی که سفته را در دست دارد میتواند برای دریافت مبلغ آن اقدام قانونی انجام دهد.
- شخصی که می‌خواهد استخدام شود باید ته برگ سفته را جدا کرده و نزد خود نگه دارد.
میزان سفته برای استخدام
در قانون درباره مبلغ سفته برای استخدام که کارفرما مجاز به دریافت آن است چیزی نیامده و معمولاً کارفرماها این مبلغ را با توجه به سمت سازمانی فرد استخدام شونده و اهمیت اطلاعات، جایگاه و دیتاهایی که در اختیار دارد تعیین می‌کنند تا حالت بازدارندگی ایجاد کند.
بهتر است برای ارائه سفته به هر سازمانی، میزان بزرگی آن سازمان و گردش مالی آن را در نظر بگیرید. مثلاً در سازمانی که سالی 2 میلیارد تومان گردش مالی دارد ارائه سفته حسن انجام کار 100 میلیون تومانی عاقلانه به نظر نمی‌رسد و ممکن است مورد سواستفاده کارفرما واقع شوید. اما در شرکت‌ها بزرگ که گردش مالی بالایی دارند و میزان گردش ماهیانه آن‌ها صدها میلیون تومان است چنین مبلغی میتواند منطقی‌تر جلوه کند. بااین‌حال همانطور که اشاره کردیم حساسیت جایگاه و میزان دسترسی به اطلاعات را در سمتی که می‌خواهید وارد آن شوید نیز در نظر بگیرید.
مجازات سفته
وقتی کارمند یا کارگر باعث ایجاد خسارت مالی به سازمان شود، از عهده تعهدات خود برنیاید یا اینکه شغل را قبل از موعد اتمام قرارداد به صورت یک‌طرفه ترک کند و مشخص باشد که از این طریق، کارفرما خسارت دیده، میتواند از طریق اجرا گذاشتن سفته حسن انجام کار خسارت وارد شده به سازمان خود را درخواست کند.
کارفرما میتواند میزان طلبی که از کارمند خود دارد یا مقدار مبلغ میزان خسارت سازمان را از مبلغ مندرج در سفته استرداد کنند.
برای این منظور کارفرما سفته را واخواست می‌کند، به این معنی که به صورت قانونی اعتراضی برای عدم پرداخت وجه سفته توسط کارمند یا کارگر خود تنظیم می‌نماید. کارمند یا کارگری صادرکننده سفته مکلف است تا ده روز بعد از تاریخ سررسید آن نسبت به پرداخت مبلغ اقدام کند.
اگر دیگر سو اگر کارفرما از سفته‌ای که در اختیار دارد سواستفاده کند طبق ماده 673 قانون مجازات اسلامی به یک تا سه سال زندان محکوم میشود. همچنین در قانون 674 عنوان شده که اگر شخصی چک یا سفته‌ای داشته باشد که قرار است به صاحبش برگرداند و خرج نکند، در صورت سواستفاده یا از بین بردن آن، به شش ماه تا سه سال زندان محکوم میشود.
طبق قانون اگر کارگر یا کارمند به کارفرما خسارتی نزده باشد و از سفته برای تحت فشار قرار دادن فرد استفاده کند جرم خیانت در امانت مرتکب شده و مجرم است.
زمان عودت سفته به کارگر یا کارمند
بعد از تمام شدن مدت قرارداد یا تمام شدن همکاری، درصورتی‌که فرد استخدام شده در مدت کار خود به همه تعهدات قرارداد خود عمل کرده باشد و کارفرما خسارتی از حضور او در مجموعه ندیده باشد باید فوراً سفته را به وی برگرداند.
اما اگر کارفرما از عودت سفته به کارگر یا کارمند خود سرباز زند در مرحله اول کارمند یا کارگر میتواند یک اظهارنامه به کارفرما بفرستد و درخواست برگرداندن سفته را مطرح کند. در صوتی که کارفرما سفته را مجدداً عودت نداد، می‌توانند از طریق دادگاه عمومی دعوی استرداد سفته را مطرح کرد.
نحوه نوشتن سفته حسن انجام کار
سفته حسن انجام کار سند مالی مهمی است که باید در هنگام پر کردن آن به نکاتی دقت نمود تا جلوی ایجاد اختلافات را در آینده بگیرد.
- نکته مهمی که نباید فراموش گردد این است که در قرارداد استخدام فرد نیز شماره سفته دریافتی درج گردد.
- هیچ‌گاه قبل از اینکه قرارداد مشخص شده و امضا شده باشد سفته از طرف فرد استخدام شونده به آن سازمان ارائه نشود.
- باید در قرارداد مشخص شود که کارفرما طی چه شرایطی میتواند سفته حسن انجام کار را به اجر بگذارد.
- از سفته خود یک کپی داشته باشید تا اگر کارفرما از برگشت آن امتناع کرد بتوانید کار را از طریق مراجع قانونی پیگیری کنید.
- صادرکننده سفته باید هنگام تحویل سفته ضمانت انجام کار ته برگ آن را جدا کرده و برای خود نگه دارد.
- عبارت «حواله کرد» روی سفته باید خط بخورد تا فرد دریافت کننده سفته نتواند آن را به شخص دیگری منتقل کند.
در ادامه نمونه‌ای از عکس سفته حسن انجام کار را می‌بینید.
همانطور که در نمونه سفته پر شده فوق می‌بینید و در بخش‌های قبل به آن اشاره کردیم:
- مبلغ ضمانت و تاریخ تحویل آن درج می‌گردد
- در قسمت تاریخ سفته حسن انجام کار چیزی نمی‌نویسیم
- قسمت حواله کرد را خالی و شماره قرارداد و نام شرکت را آنجا درج می‌کنیم
- درنهایت هم ذکر می‌کنیم که قابل انتقال به غیر نیست. این کار باعث میشود کارفرما نتواند آن را به دیگران واگذار کند یا در صورت گم یا مفقود شدن امکان سواستفاده از بین برود.
- در قسمت پایین سند نیز اطلاعات را طبق آنچه در تصویر مشاهده نمودید درج می‌کنیم.
سخن پایانی
گرفتن سفته حسن انجام کار یا ضمانت تبدیل یکی از عرف‌های بازار کار است. گرچه در قانون کشور الزامی برای این کار وجود ندارد اما در بسیاری از سازمان‌ها، بخصوص برای شغل‌های حساس و مهم چنین الزامی قرار داده میشود. بااین‌حال لازم است فرد کارجو با نحوه پر کردن درست سفته حسن انجام کار آشنا باشد تا در آینده دچار سواستفاده مالی نشود.
چنانچه به عنوان کارجو به دنبال موقعیت های شغلی با درآمد بالا میباشید، با عضویت در سایت ایران استخدام به عنوان کارجو میتوانید آگهی های استخدام را بصورت روزانه در چند نوبت از طریق پیامک و ایمیل دریافت نمایید. جهت عضویت به عنوان کارجو در سایت ایران استخدام کلیک نمایید.
همچنین در صورتیکه به عنوان کارفرما یا صاحب کسب و کار به دنبال نیروی متخصص در هر رده شغلی میباشید، میتوانید با درج آگهی استخدام خود در سایت ایران استخدام نیروی خود را در کمترین زمان ممکن استخدام نمایید. آگهی شما علاوه بر انتشار در سایت ایران استخدام در اپلیکیشن ایران استخدام نیز منتشر میشود و برای کاربران هدف (کارجو) در قالب پیامک و ایمیل ارسال میشود. جهت عضویت به عنوان کارفرما در سایت ایران استخدام کلیک نمایید.
جهت مشاهده آگهی های استخدام به تفکیک مشاغل در سایت ایران استخدام کلیک نمایید.
منبع: ایران استخدام
بادرودوتشکرازراهنمایی ومطلب مفیدتون درموردسفته فقط میخواستم بپرسم قسمت تاریخ بایدحتمااون قسمتوخط زدیاباید عندالمطالبه نوشت ممنونم.
درود دوست عزیز
سپاس از حسن نظر شما.
در قسمت تاریخ هم میتونید خط بزنید یا اینکه میونید عبارت “سفته بابت حسن انجام کار” درج کنید.
موفق باشید.