کارشناس پلیمر کیست و چه مهارت هایی لازم دارد؟
پلاستیک‌ها یکی از فناوری‌های شگفت انگیز عصر مدرن ما هستند. خانه‌ها، لباس‌ها، دستگاه‌های الکترونیکی، وسایل نقلیه و تقریباً هر شیء مادی دیگر یا از پلیمرهای پلاستیکی ساخته شده‌اند یا به‌عنوان یک جزء از آنها محسوب می‌شوند. پلاستیک‌ها سبک وزن، مستحکم و به طور کلی ارزان هستند و می‌توانند به گونه‌ای مهندسی شوند که دارای خواص شگفت انگیزی باشند. مانند همه فناوری‌ها، اتکای ما به پلاستیک مزایا و معایبی دارد. با این حال به حداقل رساندن این معایب می‌تواند باعث بهبود کیفیت مواد شود و افراد زیادی تلاش می‌کنند تا این معایب را به حداقل برسانند. در میان تمام افراد و گروه‌های درگیر در این فعالیت، کارشناسان رشته مهندسی پلیمر جز مهمترین افرادی هستند که به بهبود موارد مثبت و به حداقل رساندن موارد منفی کمک می‌کنند. البته همه چیز به این موارد محدود نمی‌شود. حیطه فعالیت کارشناس پلیمر فراتر از این اقدامات است. زیرا پلیمر صنعت گسترده‌ای است که در این نوشته به برخی از این وظایف اشاره شده است. علاوه بر آن، به هر آنچه که به یک کارشناس پلیمر مربوط است، اعم از مدرک تحصیلی، مهارت‌ها، حقوق و درآمد و شخصیت شناسی کارشناس پلیمر نیز پرداخته شده است.
فهرست مطالب
کارشناس پلیمر کیست؟
کارشناسان پلیمر در رده شغلی دانشمندان مواد قرار می‌گیرند و پلیمر مهمترین ماده‌ای است که با آن سروکار دارند. پلیمرها مولکول‌های شیمیایی با زنجیره بلند هستند که از واحدهای تکرار شونده به نام مونومر تشکیل شده‌اند. پلیمرها معمولاً شامل اتم‌های کربن و هیدروژن هستند و اکسیژن نیز یک جزء رایج است، اما می‌توانند بسیاری از انواع دیگر عناصر را نیز شامل شوند. پلاستیک‌ها موادی بر پایه پلیمر هستند. دو اصطلاح پلاستیک و پلیمر از نظر معنی بسیار شبیه به هم هستند، اگرچه پلاستیک‌ها عموماً مواد ساخته دست بشر هستند، در حالی که پلیمرها می‌توانند به طور طبیعی نیز وجود داشته باشند.
حیطه کاری کارشناس پلیمر شامل تحقیق و مطالعه ساختارها و خواص شیمیایی مواد مختلف طبیعی و مصنوعی یا کامپوزیت، از جمله فلزات، آلیاژها، لاستیک، سرامیک، پلیمرها و شیشه است. همچنین تعیین راه‌هایی برای تقویت یا ترکیب مواد یا توسعه مواد جدید با خواص جدید یا خاص برای استفاده در انواع محصولات و کاربردها نیز در حیطه کار کارشناسان پلیمر قرار دارد.
دانشمندان پلیمر بیشتر در محیط‌های صنعتی کار می‌کنند. آنها ممکن است بر روی شیمی خالص تمرکز کنند، مسیرهای شیمیایی و خواص مواد را در یک محیط آزمایشگاهی در مقیاس کوچک بررسی کنند که اغلب با مدل‌سازی کامپیوتری پیچیده همراه است. آنها همچنین ممکن است در مقیاس آزمایشی بزرگتر یا ظرفیت تولید در مقیاس کامل کار کنند و از تمرکز مهندسی بیشتر برای کمک به طراحی و بهینه سازی فرآیند تولید پلیمر استفاده کنند.
حوزه‌های اصلی رشته مهندسی پلیمر
یک شیمیدان پلیمری، یا دانشمند، همانطور که توسط انجمن شیمی آمریکا توصیف شده است، در دو حوزه کلیدی درگیر است. یکی ایجاد مواد پلیمری جدیدی است که دارای کیفیت‌های مطلوبی مانند استحکام، انعطاف پذیری و مقاومت در برابر حرارت هستند، یا کیفیت‌های نامطلوب مانند ناتوانی در تجزیه زیستی در محل‌های دفن زباله را به حداقل می‌رساند. در حالت ایده‌آل، یک شیمیدان پلیمری می‌تواند هر دو را همزمان انجام دهد، مانند طراحی پلاستیک‌های بسته‌بندی سبز که به طور همزمان از محصولات و محیط زیست محافظت می‌کنند.
حوزه اصلی دیگر برای یک شیمیدان پلیمری شامل کاوش مسیرهای شیمیایی جدید برای ایجاد مواد موجود مانند پلی اتیلن یا پلی وینیل کلراید (PVC) پلاستیک است. مسیرهای جدید ممکن است تولید پلیمر را ارزان‌تر یا کارآمدتر کند، از مواد خام فراوان یا ارزان‌تر استفاده کند، مصرف انرژی را به حداقل برساند یا به مزایای صنعتی دیگر دست یابد. مسیرهای جدید ممکن است پاک‌تر باشند و ردپای گازهای گلخانه‌ای و بار کلی زیست‌محیطی تولید را کاهش دهند.
وظایف و مسئولیت‌های کارشناس پلیمر
کارشناس پلیمر، وظایف و مسئولیت‌های زیادی را بر حسب نوع کار خود به عهده دارد. برخی از وظایف کلی عبارت است از:
- کار در آزمایشگاه‌ها برای مطالعه ماهیت اولیه یک ماده، ساختار آن و نحوه کار مولکول‌های مختلف با هم. به عنوان مثال شما به عنوان یک دانشمند پلیمر، با مولکول‌ها کار خواهید کرد و الگوها و ساختار آن را برای ایجاد یک پلیمر درک خواهید کرد.
- طراحی و ساخت مواد قابل استفاده در صنایع مختلف. شما از پلیمرهای شیمیایی مختلف برای ایجاد محصولات مفیدی استفاده خواهید کرد که می‌توانند در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گیرند.
- تحقیق در مورد پلیمرهای مصنوعی مختلف مانند پلاستیک و الاستومر برای ایجاد مواد مفید. به عنوان مثال، شما در آزمایشگاه‌ها کار خواهید کرد و مولکول‌های مختلف و اهمیت آن و اینکه چگونه می‌توان از آنها در مجموعه‌ای از کاربردهای مختلف استفاده کرد را مطالعه خواهید کرد.
- تحقیق جهت برای به دست آوردن اطلاعاتی که می‌تواند برای توسعه محصولات جدید یا تقویت محصولات موجود مورد استفاده قرار گیرد
- بررسی در ساختارها و خواص مواد، مانند فلزات، آلیاژها، پلیمرها و سرامیک‌ها
- مشورت با مشتریان جهت تعیین نحوه تنظیم مواد با نیازهای آنها
- تعیین راه‌هایی برای تقویت یا ترکیب مواد یا توسعه مواد جدید با خواص جدید یا خاص برای استفاده در انواع محصولات و کاربردها
- آماده کردن گزارش‌ها، دست نوشته‌ها، پیشنهادات و دستورالعمل‌های فنی برای استفاده توسط سایر دانشمندان و متقاضیان، مانند حامیان مالی و مشتریان
- ابداع روش‌های آزمایشی برای ارزیابی اثرات شرایط مختلف بر روی مواد خاص
- برنامه‌ریزی آزمایش‌های آزمایشگاهی برای تأیید امکان‌سنجی فرآیندها و تکنیک‌های مورد استفاده در تولید مواد با ویژگی‌های خاص
- نظارت بر فرآیندهای تولید برای اطمینان از استفاده کارآمد از تجهیزات، تغییرات به موقع در مشخصات و تکمیل پروژه در چارچوب زمانی و بودجه
مدرک و سطح تحصیلات شغل مهندس پلیمر
دانشمندان پلیمر معمولاً دارای مدرک در شیمی آلی یا حداقل پیشینه بسیار قوی در این زمینه هستند. آنها عموماً دارای مدرک دکترا هستند، اگرچه برخی از شیمیدانان با مدرک کارشناسی ارشد شروع به کار در صنعت می‌کنند و مهارت‌ها و تحصیلات خود را در حین کار بهبود می‌بخشند.
محل استخدام یا به کارگیری کارشناس پلیمر
آنها ممکن است در بسیاری از مناطق صنعتی مختلف کار پیدا کنند، اگرچه تقاضا در صنایع پلیمر فشرده مانند چسب، بسته بندی، پوشش، خودرو، هواپیما، پزشکی و هوافضا بیشتر است. خارج از صنعت، کارشناس پلیمر عمدتاً در دانشگاه به عنوان معلم و دانشمندان محقق و در دولت به عنوان تنظیم کننده، سیاست گذار، بازرس یا محقق نیز استخدام می‌کند. به عنوان مثال، یکی از دانشمندان برجسته در وزارت کشاورزی ایالات متحده یک دانشمند مشهور پلیمر است.
نحوه فعالیت کارشناس پلیمر
کارشناس پلیمر به دلیل آنکه با ایجاد مواد پلیمری جدید کار دارد، باید به شکل حضوری در مکان‌های مخصوص به آزمایشات و یا فعالیت‌ها، حاضر شود. البته بخش کاوش یا آموزش این حوزه می‌تواند استخدام کارشناس پلیمر بصورت دورکاری را نیز انجام دهد که انتخاب این نوع فعالیت به شرایط کارشناس، محیط و اهداف او بستگی دارد.
حقوق و درآمد کارشناس پلیمر
کار به عنوان یک مهندس پلیمر یک فرصت حرفه ای بالقوه پرسود است. سطوح حقوق و دستمزد مهندسان پلیمر با توجه به نوع کار، تجربه و اندازه شرکت شما متفاوت است. اگرچه در حال حاضر اطلاعات حقوق و دستمزد برای مهندسان پلیمر در دسترس نیست، اما در صورتی که بتوانید متناسب با سطح مهارت، تجربه و دانش خود مشغول به فعالیت شوید، از حقوق خوبی نیز برخوردار خواهید شد. هر چند فعالیت در سطوح پایین‌تر می‌تواند حداقل حقوق را در بر داشته باشد.
مهارت‌هایی که برای مهندس پلیمرنیاز است
انجمن شیمی آمریکا مهارت‌های اصلی یک شیمیدان پلیمری را در سه زمینه اصلی توصیف می‌کند:
تحلیلی:
مهارت تحلیلی شامل مهارت‌های ریاضی و کامپیوتر، به ویژه در آمار است. استفاده از تجهیزات و تکنیک‌های تحلیلی؛ و تفکر انتقادی و حل مسئله نیز در حیطه این مهارت قرار دارد.
فاندامنتال:
مهارت فاندامنتال در کسب دانش شیمی آلی و ساختار، ترکیب و خواص مواد، با تاکید زیاد بر پلیمرها مورد توجه است.
ارتباطات:
منظور از ارتباطات مهارت‌های ارتباطی شفاهی و نوشتاری به منظور تعامل هم با دانشمندان و هم با غیر دانشمندان داخل و خارج از صنعت است.
طراحی به کمک کامپیوتر:
نرم افزار طراحی به کمک کامپیوتر به شما این امکان را می‌دهد که شماتیک‌ها را به اشکال مختلف برای طرح‌های محصول ایجاد کنید. این یک توانایی مهم برای ایجاد طرح‌هایی برای محصولات پلیمری است. اگرچه برخی از نقش‌های مهندس پلیمر به مسئولیت‌های مدل‌سازی گسترده نیاز ندارند، اما برای بسیاری از موقعیت‌های مهندس پلیمر، به طور گسترده‌ای یک مهارت مفید است.
علم شیمی:
شیمی مطالعه علمی ماده و واکنش‌های شیمیایی است. یادگیری شیمی به شما امکان می‌دهد واکنش های شیمیایی مورد نیاز هنگام ایجاد پلیمرها را شناسایی و انجام دهید. این مهارت همچنین به شما امکان می‌دهد انتخاب‌های آگاهانه‌تری داشته باشید و پلیمرهایی را که با آنها کار می‌کنید بهتر درک کنید.
مهارت‌های ریاضی:
مهارت‌های ریاضی به شما امکان می‌دهد محاسبات عددی را انجام دهید. موقعیت‌های زیادی وجود دارد که در آن مهندسان پلیمر احتمالاً محاسباتی را انجام می‌دهند، مانند تجزیه و تحلیل نتایج یک آزمایش یا محاسبه نسبت‌های مورد نیاز برای یک واکنش شیمیایی. توانایی‌های قوی ریاضی نیز می‌تواند به شما در انتخاب دقیق فرمول‌ها و یافتن مقادیر به دست آمده کمک کند.
مهارت‌های تحقیق:
مهارت‌های تحقیق می‌تواند به شما این امکان را بدهد که با رسانه‌ها به اشکال مختلف مشورت کنید تا اطلاعات بیشتری در مورد یک موضوع به دست آورید. این یک مهارت مهم برای مطلع ماندن از آخرین تحولات در این زمینه است. مهارت‌های پژوهشی همچنین می‌تواند به شما کمک کند تا در مورد مواد پلیمری که با آنها کار می‌کنید اطلاعات بیشتری کسب کنید، که ممکن است به شما اجازه دهد تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرید و کیفیت محصولات پلیمری را که تولید می‌کنید بهبود ببخشید.
کار گروهی:
کار تیمی توانایی هماهنگ کردن تلاش‌های کاری خود با دیگران است. این می‌تواند یک مهارت مفید برای مهندسان پلیمر باشد زیرا ممکن است در طول یک پروژه پلیمری با سایر مهندسان و کارکنان غیر مهندسی کار کنید. کار گروهی موثر می‌تواند به هر یک از اعضای یک تیم اجازه دهد تا بالاترین توانایی خود را انجام دهد و کیفیت کلی تلاش تیم را بالا ببرد.
نرم افزارهایی که کارشناس پلیمر باید با آن آشنا باشد
ASPEN:
ASPEN یک بسته نرم افزاری شبیه سازی فرآیند است که به طور گسترده در صنعت استفاده می شود. با توجه به طراحی فرآیند و انتخاب مناسب مدل‌های ترمودینامیکی، ASPEN از مدل‌های ریاضی برای پیش‌بینی عملکرد فرآیند استفاده می‌کند. سپس می توان از این اطلاعات به صورت تکراری برای بهینه سازی طراحی استفاده کرد.
Moldflow:
این نرم افزار به کاهش عیوب تولید از طریق شبیه‌سازی قالب گیری تزریق پلاستیک کمک می‌کند.
FLUENT ، Pipe Calculator، hysys، VLab نیز از دیگر نرم‌افزارهای مرتبط با این شغل است.
شخصیت شناسی کارشناس پلیمر
در میان ویژگی‌های شخصیتی که برای کارشناس پلیمر تاکید می‌شود، دو ویژگی از اهمیت بیشتری نسبت به سایر ویژگی‌ها برخوردار است. این دو ویژگی عبارت است از داشتن ذهن کاوش‌گرایانه یا تحقیقی و واقع‌بین بودن.
دانشمندان مواد معمولاً افراد تحقیقی هستند، به این معنی که آنها افرادی کاملاً کنجکاو هستند و اغلب دوست دارند با افکار خود زمان خود را به تنهایی بگذرانند. آنها همچنین تمایل دارند واقع بین باشند، به این معنی که اغلب از کار در فضای باز یا استفاده از خود در یک پروژه عملی لذت می‌برند.
اگر شما دارای این تیپ شخصیتی هستید می توانید اولین قدم برای استخدام را با جستجوی آگهی های استخدام کارشناس پلیمر در تهران و سایر استانها بردارید.
سخن پایانی
فعالیت در شغل مهندسی مواد و زیرشاخه‌های آن همچون کارشناسی پلیمر، نیازمند آن است که زمان زیادی را صرف مطالعه و تحقیق در این رشته نمایید. برخلاف بسیاری از مشاغل که فعالیت در آنها با سطوح پایین سواد و مدرک نیز قابل انجام است، کارشناس پلیمر مستلزم مدرک دانشگاهی است. از این رو نباید با وسوسه شدن در حقوق و درآمد این شغل، به سمت آن جذب شوید. گذشته از این ممکن است حقوق و درآمد این رشته بر حسب فعالیت‌های شما چندان بالا نیز نباشد. از این رو اگر واقعا به این رشته علاقه دارید و از طرفی تحمل مسیر تحصیلی سخت آن را دارید وارد این رشته شوید و با ثبت نام در کاریابی ایران استخدام به عنوان کارجو و ساخت رزومه در سیستم رزومه ساز رایگان این سایت و ارسال آن برای کارفرمایانی که در این زمینه درج آگهی کرده اند خود را برای ورود به بازار کار این شغل آماده کنید.
در رابطه با چشم انداز شغلی این رشته نیز باید گفت که شرایط برای این رشته مناسب است و چندان تیره و تار نیست. با این حال برای اینکه بتوانید اطلاعات دقیق‌تری پیرامون این موضوع به دست آورید بد نیست به برخی از سایت‌های استخدامی از جمله ایران استخدام سر بزنید.
جهت مشاهده آگهی های استخدام کارشناس پلیمر در سایت ایران استخدام کلیک نمایید.
منبع: ایران استخدام
