اضافه کاری چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
ساعت کاری مدت زمانیست که نیروی کار وقت خود را جهت انجام کار در اختیار کارفرما قرار می‌دهد. طبق قانون کار ساعت کاری نیروی کار نباید در روز بیش از 8 ساعت و در هفته بیش از 44 ساعت باشد مگر در موارد استثنا. در صورتیکه ساعت کاری بیش از زمان تعیین شده باشد، کارفرما ملزم به پرداخت اضافه کاری(به انگلیسی overtime) به نیروی کار می‌باشد.
فهرست مطالب
بررسی قانون اضافه کاری
همانطور که در ابتدای این مطلب اشاره شد کارفرمایانی که نیروی کارشان در روز بیشتر از 8 ساعت و یا در هفته بیشتر از 44 ساعت مشغول کار باشند ملزم به پرداخت اضافه‌کاری می‌باشند. اما برای اضافه کاری در قانون کار قوانین و ضوابطی تعیین شده است:
اضافه کاری نیروهای کار به شروط زیر مجاز می‌باشد:
- موافقت نیروی کار
- پرداخت 40% اضافه بر مزد هر ساعت کار عادی
- ساعات اضافه کاری نباید بیشتر از 4 ساعت در روز باشد. (مگر در موارد استثنا با توافق کارفرما و نیروی کار)
کارفرمایان با توافق نیروی کار می‌توانند ساعت کاری برخی روزها را در هفته کمتر از 8 ساعت و برخی دیگر را بیشتر از 8 ساعت تعیین کنند. به شرطی که مجموع ساعات کاری کارگران در 1 هفته بیشتر از 44 ساعت نباشد. در این شرایط اضافه‌کاری برای نیروی کار تعلق نمی‌گیرد.
در کارهای سخت و زیان‌آور ساعت کاری نیروهای کار نباید بیش‌از 6 ساعت در روز و 36 ساعت در هفته باشد. محول کردن اضافه کاری برای این افراد ممنوع است.
در کارنوبتی (نوبت کاری) امکان دارد ساعت کاری بیشتر از 8 ساعت در شبانه روز و یا بیش از 44 ساعت در هفته باشد. در اینصورت جمع ساعات کاری در 1 ماه (چهار هفته متوالی) نباید بیشتر از 176 ساعت باشد.
کارگران غیر نوبتی (کار مختلط) به ازای هر ساعت کاری در شب، از 35% اضافه بر مزد ساعت کاری عادی برخوردار خواهند شد.
- مطلب مرتبط: نشانه های کار زیاد و فشار کاری چیست؟
نکته
کار روز = زمان انجام از 06:00 تا 22:00
کار شب = زمان انجام 22:00 تا 06:00
کارمختلط = نوعی از کار که بخشی از آن در ساعات روز و بخشی در شب انجام می‌شود.
کار متناوب = نوعی از کار که در ساعات متوالی انجام نمیشود. در ساعات معینی از شبانه روز انجام می‌شود.
کار نوبتی = نوعی از کار که در طول ماه گردش دارد. نوبت‌های کاری صبح، عصر و شب
اضافه کاری چگونه محاسبه می‌شود؟
با مشخص شدن ساعت اضافه کاری یک نیروی کار و مبلغ دستمزد یک ساعت کار، 40% به دستمزد 1 ساعت کار عادی اضافه می‌شود.
برای محاسبه اضافه کاری عدد 1.4 را در مبنای اضافه کار ضرب می‌کنیم. مبنای اضافه کار می‌تواند با نظر هر کارفرما متفاوت باشد. اما مبنای اضافه‌کار معمولا به شرح زیر است:
مبنای اضافه کار=جمع مزایای یک ساعت کار=حقوق پایه+حق مسکن+حق بن × 220 یا 192 ساعت کار در ماه
نحوه محاسبه اضافه کاری در روز تعطیل
کار در روزهای تعطیل نیز شامل اضافه کاری 40% می‌شود. اما کار در روز جمعه (جمعه کاری) شامل فوق‌العاده جمعه کاری می‌شود. البته در برخی مواقع ممکن است جمعه کاری علاوه بر دریافت فوق‌العاده جمعه کاری شامل اضافه کاری هم باشد. اما در چه صورت؟ برخی کارکنان در طول هفته روزهای دیگری را به جای جمعه تعطیل هستند (مثلا روزهای شنبه و یکشنبه) در عوض روزجمعه روز کاری آنهاست. در چنین حالتی تعداد ساعات کاری در طول هفته کمتر از 44 ساعت می‌باشد که شامل اضافه کاری نمیشود. اگر ساعات کاری در طول هفته 44 ساعت و یا کمتر از 44 ساعت باشد، کار در روز جمعه تنها شامل فوق‌العاده جمعه کاری شده و شامل اضافه کاری نمیشود.
نکته
منظور از 192 ساعت کار چیست؟
اگر در طول 1 ماه به غیر از 4 جمعه تعطیلی، روز تعطیلی دیگری نداشته باشیم تعداد روزهای کاری 26 روز می‌باشد. با توجه به اینکه ساعت کار قانونی یک کارگر در روز را 7.33 ساعت می‌باشد، مجموع ساعات کاری در 1 ماه (26 روز) 192 ساعت خواهد بود.
منظور از 220 ساعت کار چیست؟
بدون در نظر گرفتن 4 روز تعطیلی روزهای جمعه تعداد روزهای کاری در ماه 30 روز خواهد بود. با درنظر گرفتن ساعت کار قانونی یک کارگر در روز که 7.33 ساعت می‌باشد، مجموع ساعت کاری در 1 ماه (30 روز) 220 ساعت خواهد بود. لازم به ذکر است که این دیدگاه کاملا اشتباه می‌باشد و در هیچ ماهی از سال کارگری موظف به 220 ساعت کارکردن نیست.
فرمول اضافه کاری
با توجه به توضیحاتی که در بخش قبلی در مورد نحوه محاسبه اضافه کاری داده شد، فرمول اضافه‌کاری به شرح زیر است:
| جدول اضافه کاری | |
| مبنای ساعت کاری | فرمول اضافه کاری |
| 192 ساعت کار در ماه | ساعات اضافه کاری ×1.4×192÷حق مسکن+حق بن+حقوق پایه |
| 220 ساعت کار در ماه | ساعات اضافه کاری ×1.4×220÷حق مسکن+حق بن+حقوق پایه |
قیمت هر ساعت اضافه کاری چند است؟
قیمت هر ساعت اضافه‌کاری با توجه به دستمزد کار ساعتی که سالانه توسط وزارت‌کار تعیین می‌شود می‌تواند عدد متغیری باشد. با مشخص بودن دستمزد کارساعتی خود و به کارگیری فرمول اضافه‌کاری که در بخش قبلی به آن اشاره شد می‌توانید مزد اضافه کاری را محاسبه نمایید.
راهنمای اطلاع از جدیدترین اخبار حقوق و دستمزد
ایران استخدام به عنوان یکی از معتبرترین سرویس خدمات عام المنفعه اخبار اشتغال و استخدام تمامی اخبارهای موثق مربوط به حوزه کار و اشتغال را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. برای اینکه بتوانید از اخبار مربوط به حقوق و دستمزد، حقوق کارمندان دولت و کارگران مطلع شوید می‌توانید به صفحه حداقل حقوق و دستمزد و مزایا در سایت ایران استخدام مراجعه نمایید.
چگونه کار مناسب پیدا کنیم؟
چنانچه دنبال موقعیت‌های شغلی متناسب با رشته تحصیلی و موقعیت جغرافیایی خود می‌باشید می‌توانید با عضویت در باشگاه کارجویان ایران استخدام از فرصت‌های شغلی در شرکت های خصوصی و اخبار استخدام سازمان‌های دولتی به محض انتشار مطلع شوید. جهت عضویت به عنوان کارجو در سایت ایران استخدام اینجا کلیک نمایید.
جهت مشاهده آگهی‌های استخدام و فرصت‌های شغلی در سایت ایران استخدام کلیک نمایید.
منبع: ایران استخدام
