علائم و دلایل فرسودگی شغلی و راه های مقابله با آن
دلایل زیادی برای ابتلا به افسردگی شغلی وجود دارد، دلایلی که شاید فکرش را هم نمی‌کنید. بهتر است در مورد علت ابتلا به افسردگی شغلی، افسردگی کارمندان، علایم فرسودگی شغلی، عوارض فرسودگی شغلی، پیشگیری و درمان افسردگی شغلی و چگونگی تشخیص ابتلا به آن از طریق تست افسردگی شغلی و… بیشتر بدانید.
در این مقاله از سایت ایران استخدام، قصد داریم که مفصلاً در مورد این مقوله توضیح دهیم. اگر شما هم فکر می‌کنید، دچار بی‌انگیزگی، احساس درماندگی، سرخوردگی، خستگی مفرط حین کار، بی‌علاقگی به ادامه کار و… هستید، شاید در حال دست و پنجه نرم کردن با افسردگی کاری هستید و خودتان نمی‌دانید.
ما در این مقاله به شما کمک خواهیم کرد که حالات و عواطف خود حین کار را بشناسید و تشخیص دهید که علائم افسردگی در محیط کار را دارید یا خیر؟ سپس در مورد راهکارهای کاهش افسردگی شغلی صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
فرسودگی شغلی چیست؟
فرسودگی شغلی به شرایطی گفته می‌شود که در آن فرد شاغل دچار حالتی از فرسودگی جسمی، عاطفی و ذهنی می‌شود که در اثر فشار‌های عصبی بیش از حد و طولانی مدت ایجاد می‌شود. این حالت دقیقاً زمانی اتفاق می‌افتد که تحت فشار‌های مداوم بوده و از نظر جسمی ذهنی و عاطفی کاملاً خسته و بی‌انگیزه هستید و دیگر ادامه کار و مسیر شغلی برایتان مقدور نیست. در واقع با تداوم استرس و فشار شروع به از دست دادن علاقه و انگیزه کاری می‌کنید که در ابتدا باعث شده بود به دنبال کار بگردید، رزومه بسازید و دائماً به سایت‌های کاریابی سر بزنید تا شغل و مسئولیت مورد علاقه خود را پیدا کنید!
درگیری با این شرایط بهره وری و انرژی شما را کاهش می دهد و باعث می‌شود که به شدت احساس رنجش، بدبینی، ناامیدی و درماندگی کنید و نهایتاً هم فکر کنید که دیگر چیزی برای از دست دادن ندارید.
اثرات منفی افسردگی شغلی به همه زمینه‌های زندگی از جمله خانه، زندگی اجتماعی و کار سرایت می‌کند. همچنین می‌تواند باعث تغییرات طولانی مدت در بدن شده و سیستم ایمنی بدن‌تان را ضعیف کند. به طوری که در مقابل بسیاری از بیماری‌های جزئی نیز آسیب پذیر شوید. به همین دلیل جلوگیری از افسردگی و یا کاهش افسردگی شغلی بسیار ضروری است.
اگر فکر می‌کنید که هر روز، روز بدی است و اهمیت به خانه و خانواده و زندگی کاری خود را نوعی هدر دادن انرژی می‌دانید، اگر فکر می‌کنید که قسمت اعظم روز شما صرف کارهای کسل‌کننده و یا طاقت‌فرسا می‌شود و یا نهایتاً اگر احساس می‌کنید که همیشه در نقطه اول شروع تان هستید و کار‌هایی که انجام می‌دهید، هیچ تغییری برایتان ایجاد نمی‌کند و یا مورد قدردانی قرار نمی‌گیرید، مطمئناً شما هم درگیر فرسودگی شغلی شده‌اید!
علائم افسردگی شغلی کدامند؟
بسیاری از ما روز‌هایی را داریم که احساس درماندگی مطلق داریم. حس می‌کنیم که فشار کاری و زندگی بیش از حدی را تحمل می‌کنیم و یا مورد قدردانی قرار نمی‌گیریم. در این شرایط حتی قدرت بیرون کشیدن خودمان از رختخواب را هم نداریم و به اصطلاح به یک هرکول نیاز داریم تا بتواند ما را از سر جایمان بلند کند تا کاری انجام دهیم. همه این حالت‌ها نشانه‌ای از افسردگی شغلی هستند.
“افسردگی شغلی فرآیندی تدریجی و طولانی مدت است که یک شبه اتفاق نمی‌افتد، اما می‌تواند تمام زندگی شما را به یکباره فلج کند.”
علائم و نشانه‌ها در ابتدا کاملاً جزئی، پیش پا افتاده و گذرا هستند، اما با گذشت زمان بد و بدتر می‌شوند. به همین دلیل است که علائم اولیه باید به عنوانی هشدار جدی تلقی شوند. هشداری که به ما می‌گوید مشکلی وجود دارد که خیلی سریع باید آن را رفع کنید تا دچار عوارض و مشکلات طولانی مدت آن نشوید. اگر هشیار باشد و به علائم و نشانه‌های اولیه فرسودگی شغلی توجه کنید و به طور فعال و روزانه استرس خود را کاهش دهید و در پی تمدد اعصاب خود و بهبود شرایط کاری و زندگی خود باشید، می‌توانید از یک شکست بزرگ در زندگی جلوگیری کنید و الا در صورت نادیده گرفتن آن دیر یا زود افسردگی شغلی گریبانتان را خواهد گرفت.
پس اگر درگیر یکی از علائم زیر شدید، به سرعت در پی رفع آن باشید. این علائم اولیه افسردگی شغلی شامل موارد زیر هستند:
- در بیشتر مواقع احساس خستگی و فرسودگی
- کاهش ایمنی، ابتلا به بیماری‌های مکرر
- سردرد مکرر یا درد عضلانی
- تغییر در اشتها یا عادات خواب
- علائم و نشانه‌های عاطفی فرسودگی شغلی
- احساس شکست و تردید در مورد توانایی‌های خود
- احساس درماندگی، گرفتار شدن و شکست خوردن
- احساس تنهایی در دنیا
- از دست دادن انگیزه
- داشتن دیدگاه بدبینانه و منفی
- کاهش رضایت و احساس موفقیت
- کناره‌گیری از مسئولیت‌ها
- جدا شدن از دیگران
- به تعویق انداختن کارها
- خوردن بیش از حد
- استفاده از مواد مخدر یا الکل برای مقابله
- انداختن تقصیر به گردن دیگران
- نادیده گرفتن مسئولیت‌های شغلی (دیر آمدن سرکار و زودتر رفتن)
- افسردگی کاری و نداشتن رضایت از انجام کار
- افسردگی در محیط کار
تفاوت استرس و فرسودگی شغلی
فرسودگی شغلی معمولاً در اثر استرس بیش از حد ایجاد می‌شود، اما خودش بالذات استرس نیست. در واقع استرس به فشار بیش از حدی گفته می‌شود که از نظر روحی، و جسمی بر شما وارد می‌آید و باعث می‌شود که بیش از حد از خود مایه بگذارید و کار زیادی از خود بکشید. با این حال هنوز هم امیدی هست و می‌توانید همه چیز را تحت کنترل بگیرید تا احساس بهتری را تجربه کنید. از سوی دیگر افسردگی شغلی چنین نیست. افسردگی شغلی به معنای واقعی کلمه به شما احساس پوچی، بی‌انگیزگی، خستگی می‌دهد و باعث می‌شود که عنان کنترل مشکلات و بهبود اوضاع را به کل از دست بدهید. افرادی که فرسودگی شغلی را تجربه می‌کنند، اغلب امیدی به تغییر مثبت در زندگی خود ندارند. اگر استرس بیش از حد دارید و فکر می‌کنید که در زیر بار کاری کمر خم کرده‌اید، مراقب باشید، چرا که اگر چه از داشتن استرس زیاد و تحت فشار بودن آگاه هستید، اما متوجه درگیر شدن با افسردگی شغلی نمی‌شوید. افسردگی شغلی تدریجا به وجود می‌آید. در واقع ممکن است بعد از رو‌زها و ماه‌ها تحت استرس و فشار بودن به یکباره متوجه علائم افسردگی شغلی در خودتان شوید. به موار زیر نگاهی بیندازید و تفاوت دقیق استرس و فرسودگی شغلی را ببینید.
- مطلب مرتبط: بررسی دلایل استرس کاری و مدیریت آن
علائم استرس در مقابل افسردگی شغلی
- در استرس فشار بیش از حد اعمال می‌شود و این در حالیست که در فرسودگی شغلی، عدم توانایی برای کنترل شرایط وجود دارد.
- در استرس درگیری بیش از حد وجود دارد و این در حالیست که در افسردگی شغلی همه چیز کنار گذاشته می‌شود.
- در استرس همه احساسات بیش از حد نشان داده می‌شود و این در حالیست که در افسردگی ناشی از شغل، احساسات و عواطف روحی کم رنگ می‌شوند.
- در استرس معمولاً فوریت ایجاد شده و احساس بیش فعالی ایجاد می شود، در حالی که در فرسودگی ناشی از شغل، ناتوانی و ناامیدی صرف ایجاد می‌شود.
- در استرس انرژی کم شده و تقریباً از بین می‌رود، اما می‌توان آن را تجدید کرد، در حالی که در فرسودگی شغلی انگیزه و آرمان و امیدها از بین می‌رود.
- در استرس آسیب‌های اولیه فیزیکی ایجاد می‌شود، در حالیکه در فرسودگی شغلی جدایی کامل از کار صورت گرفته و افسردگی صرف احساس می‌شود.
- شرایط استرس‌زا ممکن است به مرگ ناگهانی و سکته قلبی یا مغزی بیانجامد، در حالیکه افسردگی شغل به انسان مرگ تدریجی داده و زندگی پر از رنجی را باعث می‌شود.
علل فرسودگی شغلی کدامند؟
چه کارفرما باشید، چه کارجو، خوب است در مورد علت ابتلا به افسردگی شغلی بیشتر بدانید تا بتوانید در صدد درمان آن برآیید.
فرسودگی شغلی معمولاً از عوارض شغلی است، اما هر کسی که بیش از حد توان کار می‌کند و تلاشش دیده نشده و از وی قدردانی کافی نمی‌شود، در معرض افسردگی شغلی قرار دارد.
از کارمند اداری فعال و سخت‌کوشی که سال‌ها به تعطیلات نرفته است گرفته تا مادری که خانه دار است و در خانه می‌ماند و به امور خانه، کارهای بچه‌ها، خانه داری و پدر و مادری پیر و از کار افتاده رسیدگی می‌کند.
فرسودگی شغلی صرفاً از داشتن مسئولیت‌های زیاد و کار پر استرس و فشار نشات نمی گیرد. عوامل دیگری در بروز فرسودگی شغلی و ابتلا به آن نقش دارند، از جمله سبک زندگی و ویژگی‌های شخصیتی هر فرد. در واقع اینکه زمان فراغت و استراحت خود را به چه کار‌هایی می‌پردازید و چه نگرشی به دنیا دارید، می‌تواند به اندازه کارهای سنگین یک شغل و یا انجام روزمرگی‌های خانه داری سخت، پر استرس و طاقت‌فرسا باشد.
به طور کلی عوامل زیادی ممکن است در بروز افسردگی شغلی نقش داشته باشند كه عبارتند از:
علل فرسودگی شغلی مرتبط با کار
- کاهش کنترل بر کار و امور کاری و یا به طور کلی از دست دادن کنترل بر امور
- عدم شناخته شدن ارزش‌های شما و یا عدم دریافت پاداش مناسب برای کارهای خوب و شایسته تقدیر
- برآورده کردن انتظارات شغلی نامشخص یا بیش از حد
- انجام کارهای یکنواخت یا بدون چالش
- کار در یک محیط آشفته و پر فشار
علل فرسودگی شغلی مرتبط با سبک زندگی
- کار بیش از حد، بدون زمان کافی برای معاشرت یا استراحت
- فقدان روابط نزدیک و حمایتی
- بر عهده گرفتن مسئولیت‌های بیش از حد، بدون کمک کافی از سوی دیگران
- نخوابیدن کافی
علل فرسودگی شغلی مرتبط با نگرش به زندگی و ویژگی‌های شخصیتی
- تمایلات کمال گرایی (هیچ چیز به اندازه کافی خوب نیست)
- نگاه بدبینانه به خود و جهان
- نیاز به کنترل شرایط و عدم تمایل به تفویض اختیار به دیگران
- انتظار بیش از حد از خود
راه‌های مقابله و کاهش افسردگی شغلی
چه در حال تجربه کردن علائم هشدار دهنده افسردگی شغلی باشید و چه آب از سرتان گذشته باشد، در هر حال باید بتوانید از این شرایط آسیب زا عبور کنید. ادامه دادن به شرایط فعلی که باعث استرس و افسردگی‌های ناشی از آن شده، جز آسیب روحی و جسمی بیشتر چیزی برایتان ندارد. در واقع اکنون زمان مکث و تغییر سبک و روش زندگی است. با یادگیری روش‌های حمایت از خود و چگونگی غلبه بر فرسودگی شغلی و احساس سلامت می‌توانید دوباره زندگی را از سر گرفته و احساسات مثبت را تجربه کنید.
مقابله با فرسودگی شغلی مستلزم رعایت سه رویکرد مهم است:
- تشخیص: مراقب علائم هشدار دهنده فرسودگی شغلی باشید.
- واکنش معکوس: با مدیریت استرس و درخواست کمک از درمانگران، آسیب را برطرف کنید.
- تاب‌آوری: با مراقبت از سلامت جسمی و عاطفی خود، مقاومت خود را در برابر استرس افزایش دهید.
حال که با واژه فرسودگی در شغل و علائم هشدار دهنده و دلایل آن آشنا شدید، وقت آن رسیده که با استفاده از پرسشنامه افسردگی شغلی و انجام تست افسردگی شغلی، موقعیت خود را محک بزنید.
اگر بعد از پر کردن پرسشنامه و تحلیل آن متوجه شدید که در شرایط خوب شغلی به سر می‌برید که جای تبریک دارد، اما اگر متوجه شدید علائم افسردگی در شغل را دارید و به افسردگی دچار شده‌اید، قبل از هر چیز به فکر ساخت رزومه جدید کاری از خود باشید تا بتوانید در اولین فرصت، کار و شرایط شغلی خود را عوض کنید و بعد از آن به دنبال ترمیم آسیب‌های به وجود آمده از این شرایط باشید.
برای بهبود شرایط و جبران آسیب‌ها و تحمل و کنار آمدن با علائم و داشتن حس خوب می‌توانید نکات زیر را دنبال کنید:
- قبل از هر چیز با رزومه ساز رایگان، ساخت رزومه‌تان را انجام دهید تا بتوانید از فرصت‌های جدید شغلی استفاده کنید. برای این کار می توانید از امکاناتی که سیستم رزومه ساز آنلاین ایران استخدام دارد استفاده نمایید.
- یک روان درمانگر حرفه‌ای پیدا کنید و درمان‌های تجویزی را انجام دهید.
- برای مدتی از شرایط کاری و استرس‌های ناشی از آن کناره‌گیری کنید و به کارهای دلخواه و مورد علاقه خود بپردازید.
- از نزدیکانتان کمک بگیرید و از آن‌ها درخواست کنید که در این شرایط حمایتتان کنند.
- مطالعه مطالبی که انگیزه شما را برای شروع کار جدید بالا می برد.
مطلب مرتبط: روش های ایجاد انگیزه در کار
سخن پایانی
وقتی خسته هستید و احتمالا به فرسودگی شغلی مبتلا شده‌اید، مشکلات غیرقابل حل به نظر می رسند، همه چیز تیره به نظر می رسد و تمدید قوا و انرژی کاری بسیار دشوار است. در این شرایط باید برای خودتان کاری انجام دهید. علاوه بر انجام راهکارهای درمانی ارائه شده در سایت ایران استخدام، تغییر شغل، ساخت رزومه جدید و استخدام شدن در شغل جدید با شرایط عالی و… استرستان را کنترل کنید و با دیگران ارتباط برقرار کنید. تماس اجتماعی و برقراری ارتباط با دیگران پادزهر طبیعت در برابر استرس و شرایط دشوار و طاقت فرساست. صحبت رودررو با یک شنونده خوب نیز یکی از سریع ترین روش‌ها برای آرام کردن سیستم عصبی و کاهش استرس است. البته یادتان باشد که رابطه خود با افراد منفی‌گرا را محدود کنید تا در فرصت کمی بتوانید بر اوضاع غلبه کنید.
منبع: ایران استخدام
