کارشناس مالیاتی (به انگلیسی: Tax Expert) یک نقش کلیدی و تخصص محور در ساختار واحد مالی یا حسابداری سازمانها است که مسئولیت اصلی او، مدیریت کلیه امور مالیاتی شرکت در چارچوب قوانین و مقررات جاری کشور میباشد. برخلاف تصور رایج که امور مالیاتی را بخشی از وظایف عمومی حسابداران تلقی میکنند، این نقش به عنوان یک موقعیت مستقل تعریف میشود و نیازمند سطح بالایی از دانش تخصصی و تجربه در حوزه مالیات و تعامل با مراجع ذیربط است. جایگاه سازمانی این شغل معمولاً در دل واحد مالی تعریف میشود، اما در شرکتهای متوسط و بزرگ، کارشناس مالیاتی به طور مستقیم با مدیر مالی، مدیر حسابداری و گاه مدیرعامل در ارتباط است. شغل کارشناس مالیاتی معمولاً در سه دسته کلی از نهادها تعریف میشود: نخست، شرکتهای فعال در بخش خصوصی که با حجم بالایی از تراکنشهای مالی، فروش، خرید یا صادرات و واردات مواجهاند؛ دوم، مؤسسات تخصصی خدمات مالیاتی که وظیفه مشاوره و رسیدگی به امور مالیاتی دیگر بنگاهها را بر عهده دارند. در شرکتهای بخش خصوصی، معمولاً واحد مالیاتی بهعنوان زیرمجموعهای از واحد مالی یا حسابداری فعالیت میکند و کارشناس مالیاتی مسئولیت پیگیری پروندههای مالیاتی شرکت، تهیه اظهارنامهها، پاسخ به ممیزان و دفاع از دفاتر قانونی را بر عهده دارد. در میان شرکتهای خصوصی، بیشترین تقاضا برای استخدام کارشناس مالیاتی از سوی صنایع تولیدی متوسط و بزرگ مشاهده میشود. در بخش دولتی، سازمان امور مالیاتی کشور و زیرمجموعههای آن در سراسر کشور، اصلیترین کارفرمای شغلهای مرتبط با امور مالیاتی محسوب میشوند. موقعیتهایی نظیر ممیز مالیاتی، کارشناس تشخیص، بازرس مالیاتی، کارشناس دادرسی و کارشناس حسابرسی مالیاتی بهطور منظم در ساختار رسمی دولت تعریف شدهاند. جذب در این حوزهها از طریق آزمونهای فراگیر دستگاههای اجرایی انجام میشود و معمولاً شامل مراحل آزمون عمومی، تخصصی، مصاحبه و گزینش است. برخلاف بخش خصوصی که تمرکز بر اجرای وظایف مالیاتی شرکت است، در ساختار دولتی کارشناس مالیاتی در نقش ناظر، رسیدگی کننده یا مأمور تشخیص مالیات فعالیت میکند. در سطح کشور، حجم جذب نیروی مالیاتی در بدنه دولت به مراتب گستردهتر از بخش خصوصی است. بررسی کارشناسان ایران استخدام حاکی از آن است که در اکثریت آگهیهای استخدام، مدرک کارشناسی در رشتههای حسابداری، مدیریت مالی، اقتصاد یا مالیات بهعنوان حداقل شرط تحصیلی مورد نیاز اغلب کارفرمایان قید میشود. در تحلیل آگهیهای استخدام کارشناس مالیاتی، آنچه بیش از هر نکتهای جلب توجه میکند، تأکید کارفرمایان بر تسلط کامل متقاضیان به قوانین مالیاتی جاری کشور است. کارفرمایان معمولاً انتظار دارند فردی که در این جایگاه قرار میگیرد، نسبت به مواد اصلی قانون مالیاتهای مستقیم، مقررات مربوط به مالیات بر ارزش افزوده، و رویههای دادرسی مالیاتی آشنایی کامل داشته باشد. یکی از مهمترین حوزههای عملکردی این شغل، تدوین، تنظیم و ارسال بهموقع اظهارنامههای مالیاتی است که شامل اظهارنامه مالیات عملکرد، مالیات بر ارزش افزوده، گزارشات فصلی خرید و فروش، و مالیات بر درآمد حقوق میشود. در این فرآیند، دقت در طبقهبندی صحیح اسناد مالی، آشنایی کامل با معافیتها، جرائم، نرخها و تغییرات قانونی، و تسلط بر سامانههای آنلاین سازمان امور مالیاتی از الزامات بنیادی بهشمار میرود. همچنین، در بسیاری از آگهیها تسلط به نرمافزارهایی مانند سپیدار، هلو، همکاران سیستم یا نرمافزارهای تخصصی مالیاتی بهعنوان شرط مهم استخدام ذکر میشود. با آنکه جذب نیرو برای شغل «کارشناس مالیاتی» از میان هر دو گروه آقایان و خانمها صورت میگیرد و ماهیت تخصصی این جایگاه محدودیتی از نظر جنسیتی ایجاد نمیکند، اما شواهد حاصل از بررسی آگهیهای استخدامی و روندهای جاری بازار کار نشان میدهد که تمایل بخش قابلتوجهی از کارفرمایان به جذب نیروی خانم بیشتر است. این ترجیح غالباً در شرکتهای خدمات مالی، دفاتر حسابداری و مجموعههای کوچک و متوسط نمود پیدا میکند و گرچه بهصراحت در همه موارد تبیین نمیشود، اما بهطور ضمنی با ملاحظاتی همچون نظم اداری، دقت در امور دفتری، و ثبات نسبی در محل کار ارتباط دارد.