کارشناس رسمی دادگستری کیست؟ (شرایط آزمون کارشناس قوه قضاییه)

زمان مطالعه: 6 دقیقه

چگونه کارشناس رسمی دادگستری شویم؟

کارشناس رسمی دادگستری (به انگلیسی:Official expert of judicatory) متخصصی است که توسط دادگاه‌ها و نظام قضایی برای بررسی و ارزیابی مسائل حقوقی تعیین می‌شود. این کارشناسان در سیستم حقوقی برخی از مسائل را با تخصص خود بررسی و ارزیابی می‌کنند. تعیین کارشناس رسمی برای بررسی و رسیدگی به مسائل حقوقی به دادگاه‌ها بستگی دارد و معمولاً با درخواست وکیل طرفین یا دادستان و یا قاضی در دادگاه صورت می‌گیرد.

کارشنلاس رسمی دادگستری کیست؟

کارشناس دادگستری دو نوع است: رسمی و غیررسمی.
کارشناس‌ غیر رسمی: فردی است که تخصص لازم را دارد اما پروانه کارشناسی ندارد و در مواردی که کارشناس رسمی در دسترس نباشد،برای موضوع کارشناسی انتخاب می‌شوند.
کارشناس‌ رسمی‌: فردی است که علاوه بر داشتن تخصص لازم، پروانه کارشناسی را نیز دریافت کرده است.
کارشناس رسمی‌ دادگستری‌ متخصصی است که در علم یا فنونی، دارای تخصص و تبحر می‌باشد و پس از گذراندن امتحان مربوط به این حوزه، می‌توانند در مواردی که قاضی برای تصمیم نهایی نیاز به اظهار نظر تخصصی دارد و پرونده را به آن ها ارجاع می‌دهد، اظهار نظر کند و موضوع را مورد بررسی قرار دهد.
گزارشات کارشناسان رسمی بر اساس تبصره 3 ماده 17 قانون آیین دادرسی کیفری می‌تواند موثر و تاثیرگذار در رسیدگی به پرونده‌ها باشد. به همین دلیل است که توانمندی‌ها و دانش فنی این کارشناسان با اهمیت بسیاری در فرایند دادرسی و صدور حکم‌ها محسوب می‌شود.
حضور کارشناسان رسمی در دادگاه‌ها و تحلیل‌های حقوقی آنها به تصمیم‌گیری در پرونده‌ها کمک می‌کند و دادگاه‌ها معمولا به گزارشات ارائه شده توسط کارشناسان رسمی اعتماد می‌کنند و آنها را در صدور حکم‌ها و تصمیمات قضایی مورد استفاده قرار می‌دهند.
فرآیند تعیین کارشناس رسمی دادگستری بستگی به سیستم قضایی مربوطه دارد، و قوانین و مقررات مختلفی در این زمینه وجود دارند.
عموما تعیین کارشناس رسمی برای بررسی و رسیدگی به مسائل حقوقی به دادگاه‌ها بستگی دارد؛ و معمولا با درخواست وکیل طرفین یا دادستان در دادگاه صورت می‌گیرد. در ایران برای  تعیین این متخصصان، متقاضیان باید شرایط و معیارهای مشخصی را ارائه کنند و باید از تایید قوه قضائیه برخوردار شوند.
کارشناس رسمی می‌تواند متخصص در حوزه‌های مختلف حقوقی همچون حقوق مدنی، حقوق کیفری، حقوق خانواده و … باشد.

چگونه کارشناس رسمی دادگستری شویم؟

برای اینکه بتوانید یک کارشناس رسمی دادگستری یا قوه قضاییه شوید، در ابتدا باید در آزمون کارشناس رسمی دادگستری ثبت نام نمایید. این آزمون هر چند سال یک بار (معمولا دو یا سه سال یک‌ بار) برگزار می‌شود. سوالات این آزمون از دروس علمی، تخصصی و دانشگاهی رشته‌ شما و به صورت تستی می‌باشد (حدنصاب قبولی در آن 12 از 20 نمره است).
در ادامه با برخی از شرایط اختصاصی ثبت‌نام در این آزمون آشنا می‌شویم.

1. داشتن حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی (لیسانس) از دانشگاه‌های معتبر داخلی یا خارجی مورد تایید وزارت علوم در یکی از رشته های کارشناس رسمی دادگستری.
   نکته 1: لازم به ذکر است که مدرک داخلی ارگان‌ها، معادل لیسانس یا مدرک دارای ارزش استخدامی برای این آزمون مورد قبول نمی‌باشد.
   نکته 2: از جمله رشته‌هایی که فارغ‌التحصیلان آنها می‌توانند در این آزمون شرکت نمایند، عبارتند از:رشته‌‌ راه و ساختمان،منابع آب و معادن، امور وسایل نقلیه‌، ارزشیابی اموال منقول، امور پزشکی و غذایی، امور مالی،صنعت و فن، نقشه‌برداری، فنون هنری همچون ارزیابی فرش، کشاورزی و منابع طبیعی، ایمنی و حوادث، خدمات اداری و عمومی و … .
   نکته 3: داوطلبان برخی از کد رشته‌هایی که دارای رشته‌ دانشگاهی خاصی نیستند، می‌توانند با داشتن حداقل 15 سال سابقه‌ کاری با هر گونه مدرک تحصیلی کارشناسی به بالاتر ،در آزمون شرکت نمایند.
2. داشتن حداقل 5 سال سابقه کار مرتبط با رشته موردنظرنکته: برای اثبات حداقل سابقه کار، گواهی اشتغال و اسنادی مبنی بر تجربه کاری مورد قبول می‌باشد و لزومی به ارائه سوابق بیمه نمی‌باشد.

انواع آزمون‌های کارشناس رسمی

سه نوع آزمون مختلف برای کارشناسان رسمی برگزار می‌شود، اما نهاد برگزارکننده‌ این آمون‌ها متفاوت می‌باشند. وظایف و مسئولیت‌های کارشناسان درتمام این  نهادها یکسان است و تنها تفاوت آن‌ها در سازمان ارجاع‌دهنده کار است. این آزمون‌ها عبارتند از:

• آزمون کارشناس رسمی دادگستری؛ زیر نظر کانون کارشناسان رسمی دادگستری
• آزمون کارشناسان رسمی نظام مهندسی (ماده ۲۷)؛ زیر نظر قوه مجریه
• آزمون کارشناسان قوه قضائیه (ماده ۱۸۷)؛ زیر نظر قوه قضائیه

پس از ثبت نام و شرکت در آزمون کارشناسی رسمی دادگستری،شما میتوانید با گذراندن مراحل زیر پروانه کارشناس رسمی دادگستری را دریافت کرده و به عنوان کارشناس‌ رسمی‌ دادگستری‌ در زمینه تخصص خود همچون کارشناس رسمی دادگستری عمران، کارشناس رسمی دادگستری حسابداری، کارشناس رسمی دادگستری معماری،کارشناس رسمی قوه قضاییه راه و ساختمان و … به فعالیت بپردازید.

1. شرکت در آزمون تستی رشته تخصصی و قبولی درآن
2. شرکت در آزمون شفاهی (مصاحبه حضوری)
3. کارآموزی زیرنظر یک کارشناس دادگستری با بیش از 10 سال سابقه به مدت 1 سال.
4. شرکت در مراسم اتیان سوگند (با حضور رئیس دادگستری استان) جهت دریافت پروانه کارشناسی

چگونه بدون آزمون کارشناس رسمی قوه قضاییه شویم؟

هرچند که روش عمده و اصلی کارشناس رسمی شرکت در آزمون کارشناس رسمی قوه قضاییه می‌باشد، اما برخی افراد در شرایط خاصی می‌توانند بدون شرکت در آزمون، پروانه کارشناسی رسمی قوه قضاییه را دریافت نمایند.افراد مشمول دریافت پروانه کارشناس رسمی دادگستری بدون آزمون:

• اعضای هیئت علمی در رشته‌های مرتبط کارشناسی
  این افراد به شرط داشتن مدرک دکتری در رشته‌ مرتبط و 15 سال سابقه‌ تدریس در رشته‌ مذکور میتوانند مشمول این قاتنون شوند.
• اعضای هیئت علمی و کارشناسان رسمی شاغل در سازمان پزشکی قانونی کشور
  این افراد به شرط داشتن 10 سال سابقه کار در سازمان مربوطه از آزمون معاف میشوند. در صورتی که 15 سال سابقه داشته‌ باشند علاوه بر آزمون، از کارآموزی نیز معاف می‌شوند.

تفاوت کارشناس رسمی دادگستری با کارشناس رسمی قوه قضاییه چیست؟

کارشناس قوه قضاییه و کارشناس رسمی‌ دادگستری‌ تقریبا هیچ تفاوت قابل توجهی با هم ندارند و  در اصل یکسان هستند. این دو گروه در هیچ یک از بخش‌های اساسی از جمله نحوه جذب،نوع سوالات، نوع صلاحیت های کارشناسان، حق الزحمه و … تفاوتی ندارند و عنوان پروانه ای که برای آنها صادر میشود با یک دیگر مغایرت ندارد.
تنها تفاوت این دو مورد تفاوت در مرجع صدور پروانه میباشد، درواقع کارشناس رسمی قوه قضاییه از طریق آزمون کارشناس رسمی مرکز امور مشاوران، وکلا و کارشناسان رسمی قوه قضائیه انتخاب می‌شود و کارشناس رسمی دادگستری از طریق آزمون کانون کارشناسان رسمی دادگستری، اما هر دو در نهایت صاحب عنوان کارشناس رسمی دادگستری هستند. همچنین طبق اصلاحیه‌های جدید، صدور پروانه برای کارشناسان رسمی قوه‌ قضاییه و داگستری از سال 1402 به صورت مشترک برگزار شود. یعنی هیچ تفاوتی بین این دو مورد باقی نمی‌ماند.

وظایف کارشناس رسمی دادگستری چیست؟

در مورد اینکه وظایف کارشناس رسمی قوه قضاییه یا دادگستری چیست میتوانیم بگوییم این کارشناسان وظایف مختلفی دارند که در ادامه به برخی از این وظایف می‌پردازیم:

• بررسی و تحلیل مدارک و اسناد
  کارشناسان رسمی دادگستری مسئول بررسی و تجزیه و تحلیل اسناد و مدارک قانونی در پرونده‌های حقوقی هستند. آنها می‌توانند به صورت دقیق مدارک را مورد بررسی قرار داده‌ و بر اساس اطلاعات موجود، نتیجه‌گیری و تحلیل ارائه کنند.
• تهیه گزارشات تخصصی
  کارشناسان رسمی دادگستری می‌توانند گزارشات تخصصی در مورد مسائل حقوقی تهیه کنند. این گزارشات می‌توانند شامل تحلیل جزئیات پرونده، تشریح مدارک و شواهد، تعیین نقایص و مزایا یا توصیه‌های قانونی برای رسیدگی به مسئله باشند.
•  شاهدی تخصصی
  در برخی پرونده‌ها، کارشناس رسمی دادگستری می‌تواند به عنوان شاهد تخصصی در دادگاه شرکت کند. این به معنای ارائه دانش فنی و تخصصی در زمینه خاصی از حقوق برای کمک به تصمیم‌گیری دادگاه است.
•  تعیین میزان خسارت و تحلیل مالی
  در برخی موارد کارشناسان رسمی دادگستری برای تعیین میزان خسارت در پرونده‌های مدنی یا تحلیل مدارک مالی در پرونده‌های تجاری مورد نیاز هستند. آنها می‌توانند بر اساس دانش تخصصی خود، ارزیابی صحیحی از ضرر و زیان یا تجزیه و تحلیل مالی ارائه دهند.
•  مشارکت در تحقیقات
  کارشناسان رسمی دادگستری ممکن است در تحقیقات جنایی شرکت کنند و به عنوان مشاوران حقوقی یا تکنیکال در جمع‌آوری و تحلیل شواهد و مدارک مورد استفاده قرار بگیرند.

بازار کار و درآمد کارشناس رسمی دادگستری

بازارکار و درآمد کارشناسان رسمی قوه قضاییه به شدت وابسته به عوامل مختلفی می‌باشد، از جمله کشور محل فعالیت و نظام حقوقی، تخصص و تجربه کارشناس، تقاضا و نیاز جامعه قضایی به خدمات آن و شرایط بازار کار قضایی. به علاوه تعداد و رقابت کارشناسان رسمی هم می‌تواند تأثیرگذار باشد.
در برخی کشورها میزان درآمد کارشناسان رسمی دادگستری معمولاً بیشتر از متوسط درآمد جامعه است، زیرا به دلیل تخصص و تجربه‌ی خاصی که آنها دارند، خدمات آنها بسیار ارزشمند می‌باشد. اما مبلغ دقیق تعرفه‌ها و درآمد آنها بسته به ضوابط و مقررات قانونی هر کشور ممکن است متفاوت باشد.
به طور کلی، کارشناسان رسمی دادگستری معمولا حق الزحمه‌ای (همچون تعرفه‌ها) را برای خدمات حقوقی خود دریافت می‌کنند. این مبالغ معمولا از جانب دادگاه یا سازمان مربوطه‌ تعیین و پرداخت می‌شود.

چگونه از اخبار استخدام کارشناس رسمی دادگستری باخبر شویم؟

در حال حاضر دیگر نیازی به  جستجوی کارشناس رسمی قوه قضاییه یا جستجوی کارشناس رسمی دادگستری ندارید چرا که این افراد پس از قبولی در آزمون کارشناس رسمی و دریافت پروانه می‌توانند در بخش‌های مختلف همچون مرکز وکلا و کارشناس رسمی قوه قضاییه و … فعالیت نمایند.
در این میان مهمترین نکته پیدا کردن اطلاعیه و آگهی‌های موثق در این زمینه می‌باشد.
سایت ایران استخدام عنوان یکی از موثق‌ترین مراجع اطلاع رسانی، برای اطلاع رسانی اخبار مربوط به استخدام کارشناس رسمی قوه قضاییه یک صفحه‌‌ کاملا اختصاصی در نظر گرفته‌‌ است. در این صفحه  اخبار و اطلاعات مربوط به‌ استخدام از زمان برگزاری آزمون تا اعلام نتایج ، با انتشار دفترچه استخدام کارشناس رسمی دادگستری در اختیار متقاضیان این شغل قرار داده‌ میشود. از جمله‌ این اطلاعات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• شرایط ثبت نام در آزمون
• زمان آزمون کارشناس رسمی دادگستری
• زمان ثبت نام آزمون کارشناس رسمی دادگستری
• زمان برگزاری آزمون و نحوه دریافت کارت
• حدنصاب نمره آزمون، مواد آزمون کتبی و مراحل بعدی آن

جهت مشاهده اخبار و اطلاعیه‌های آزمون کارشناس رسمی دادگستری در سایت ایران استخدام کلیک نمایید.

سخن پایانی

کارشناس رسمی‌ قوه قضاییه متخصصی است که در علم یا فنونی، دارای تخصص و تبحر می‌باشد و پس از گذراندن امتحان مربوط به این حوزه، می‌توانند در مواردی که قاضی برای تصمیم نهایی نیاز به اظهار نظر تخصصی دارد و پرونده را به آن ها ارجاع می‌دهد، اظهار نظر کند و موضوع را مورد بررسی قرار دهد
در مورد اینکه چگونه کارشناس رسمی دادگستری شویم؟ باید بگوییم متقاضیان این شغل میتوانند پس از قبولی در آژمون کارشناس رسمی، وارد مراحل بعدی یعنی شرکت در آزمون تخصصی رشته تخصصی داوطلب و  در مصاحبه حضوری، گذراندن دوره کارآموزی و نهایتا شرکت در مراسم اتیان سوگند، پروانه کارشناسی دریافت نموده و مشغول به کار شوند و وظایف مختلفی را عهده‌دار شوند. لازم به ذکر است که بازارکار و درآمد این متخصصان وضعیت خوب و مطلوبی دارد.

جهت مشاهده آگهی‌های استخدام در سایت ایران استخدام کلیک نمایید.

منبع: ایران استخدام