عنوان شغلی تکنسین فنی (به انگلیسی: Technician) در نظام طبقه بندی مشاغل ایران، عنوانی تقریباً غیراختصاصی است که در بسیاری از حوزههای صنعتی و خدماتی به کار گرفته میشود. این عنوان غالباً برای نیروهای عملیاتی با دانش نیمه تخصصی فنی به کار میرود که وظایف مرتبط با نصب، راهاندازی، نگهداری، تعمیر یا پشتیبانی تجهیزات و سامانهها را بر عهده دارند. باتوجه به بررسی کارشناسان ایران استخدام، عدم تفکیک دقیق بین زیرشاخههای فنی در نگارش آگهیهای استخدام، موجب شده است که کارجویان با طیف گستردهای از آگهیها مواجه شوند که تنها در عنوان، مشابه هستند، اما در سطح مهارت، حوزه تخصص، شرایط کار و الزامات ورود تفاوتهایی دارند. بررسی دقیق آگهیهای استخدامی نشان میدهد که نوع صنعت، بهطور مستقیم تعیینکنندهی وظایف عملیاتی تکنسین فنی است: در بخش تولید، تکنسینها معمولاً به عنوان نیروی پشتیبان فنی خطوط مکانیزه شناخته میشوند؛ وظایف این گروه شامل پایش عملکرد تجهیزات، اجرای تعمیرات اضطراری، انجام تنظیمات دورهای، و نگهداری پیشگیرانه است. در این ساختار، نقش تکنسین بیشتر «درونسازمانی» و وابسته به زیرساختهای ثابت کارخانهای است. در مقابل، در شرکتهای خدماتی، نقش تکنسین به «پاسخگوی فنی در محل مصرف» تبدیل میشود. این نوع تکنسینها بیشتر درگیر نصب تجهیزات، راهاندازی سیستمها، اجرای خدمات پس از فروش و گاه اعزام به پروژههای بیرونی هستند. صنایعی مانند تجهیزات پزشکی، سیستمهای تهویه، نصب آسانسور و سامانههای حفاظتی (مانند دوربین مداربسته) عموماً از این مدل بهره میبرند. در شرکتهای فناوریمحور و حوزههای وابسته به زیرساخت IT، نقش تکنسین شکل سومی به خود میگیرد. در اینجا، فرد بهعنوان پشتیبان فنی سختافزار، نصاب شبکه یا مجری پروژههای فناوری اطلاعات فعالیت میکند. برخلاف دو حوزه قبل، این موقعیتها معمولاً مستلزم آشنایی با استانداردهای دیجیتال، تعامل نزدیک با مهندسان نرمافزار یا شبکه، و درک اولیه از مفاهیم سیستمهای ارتباطیاند. در مجموع، اگرچه عنوان «تکنسین فنی» ممکن است در همه این صنایع یکسان باشد، اما نوع وظایف، سطح مهارت، محیط اجرا و نوع تعامل با محیط بیرونی (مشتری یا ماشینآلات) کاملاً متفاوت است. به همین دلیل، تحلیل هر آگهی صرفاً بر اساس عنوان شغلی، گمراهکننده است و کارجویان گرامی باید ابتدا صنعت و ساختار عملیاتی آن را بشناسند تا بتوانند ارزیابی درستی از تناسب فرصت شغلی با توانمندیهای خود انجام دهند. مطالعه دقیق تر آگهیهای استخدامی نشان میدهد که شغل تکنسین فنی، در پنج حوزهی اصلی بیشترین فراوانی جذب را دارد: برق و الکترونیک صنعتی، نصب و خدمات آسانسور، تهویه مطبوع و تاسیسات ساختمانی، سیستمهای حفاظتی (بهویژه دوربین مداربسته) و تجهیزات پزشکی. هر یک از این حوزهها، انتظارات و مهارتهای خاص خود را از متقاضیان طلب میکند. در حوزه برق و الکترونیک صنعتی، کارفرمایان عمدتاً به دنبال افرادی هستند که تسلط کافی بر مدارهای فرمان و قدرت داشته باشند. آشنایی با تابلو برق، ابزارهای اندازهگیری، و توانایی خواندن نقشههای فنی از جمله شروط پرتکرار این حوزه است. در بسیاری از آگهیها نیز، تجربه کار در کارخانه یا خطوط تولید مکانیزه به عنوان مزیت یا الزام مطرح میشود. در صنایع پیشرفتهتر، انتظار آشنایی با PLC یا کنترلهای خودکار نیز دیده میشود، گرچه این شرط در همهی آگهیها عمومی نیست. در بخش آسانسور و پلهبرقی، مهارت نصب فیزیکی تجهیزات و شناخت عملکرد قطعات مکانیکی در اولویت قرار دارد. تسلط به تابلو فرمان آسانسور، آمادگی برای کار در پروژههای ساختمانی و توانایی کار در ارتفاع، از جمله شرایطی است که در اکثر آگهیها تکرار میشود. در این حوزه، مدرک تحصیلی اهمیت کمتری نسبت به مهارت عملی دارد و بسیاری از شرکتها صرفاً به تجربه نصاب بودن یا گذراندن دورههای فنی بسنده میکنند. در حوزه تهویه مطبوع و تأسیسات، توانایی نصب و سرویس دستگاههایی مثل کولر گازی، داکتاسپیلت، چیلر و فنکویل از الزامات محوری است. آگهیها معمولاً از متقاضی انتظار دارند که با اصول لولهکشی، شارژ گاز و نقشهخوانی فنی آشنا باشد. بخش زیادی از این فرصتهای شغلی به صورت اعزامی هستند و حضور در محل مشتری بخشی از شرح وظایف شغل به حساب میآید. در بسیاری از موارد، داشتن گواهی فنیحرفهای یا تجربه میدانی نسبت به مدارک رسمی برتری دارد. در شرکتهای فعال در زمینه دوربینهای مداربسته و سیستمهای حفاظتی، تمرکز اصلی بر توانایی نصب و راهاندازی تجهیزات نظارتی است. تسلط به تنظیمات DVR/NVR، کابلکشی شبکه، و آشنایی با انواع دوربینهای آنالوگ و IP به عنوان مهارت پایه شناخته میشود. کارفرمایان معمولاً از متقاضی انتظار دارند که توانایی حضور مستقل در محل پروژه و تعامل با مشتری را نیز داشته باشد. در این حوزه، توانایی عیبیابی سریع و تسلط به تنظیمات نرمافزاری، مزیت رقابتی محسوب میشود. در نهایت، حوزه تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی، که از نظر فنی پیچیدهتر است، به افرادی نیاز دارد که با ظرافت کارهای فنی آشنا باشند. نصب، راهاندازی، کالیبراسیون و سرویس تجهیزات حساس از جمله وظایفی است که در این حوزه مطرح میشود. بسیاری از آگهیها ترجیح میدهند متقاضی از فارغالتحصیلان مهندسی پزشکی، الکترونیک یا رشتههای مشابه باشد. رعایت استانداردهای ایمنی، توانایی ارائه خدمات پس از فروش، و گزارشنویسی دقیق از دیگر الزامات پرتکرار در این بخش است.