شغل روانشناس بالینی (به انگلیسی: Clinical psychologist) بهعنوان یکی از تخصصیترین حوزههای روانشناسی، جایگاهی کلیدی در نظام ارائه خدمات سلامت روان دارد. این حرفه در مرز میان مداخله روانشناختی و خدمات درمانی قرار گرفته و وظیفه آن فراتر از مشاوره عمومی یا راهنمایی رفتاری است؛ بلکه تمرکز آن بر ارزیابی، تشخیص و درمان اختلالات روانی و هیجانی، بر پایه استانداردهای علمی و بالینی میباشد. برخلاف روانشناس عمومی یا مشاور، روانشناس بالینی با مراجعانی سروکار دارد که درگیر اختلالات نسبتاً شدیدتر و پایدارتر مانند افسردگی اساسی، اختلال دوقطبی، وسواس، اختلال استرس پس از سانحه، یا اختلالات روانتنی هستند. بازار کار روانشناس بالینی بهطور کلی به دو بخش دولتی و خصوصی تقسیم میشود. در هر بخش، نوع سازمانها، شیوه همکاری و مدل ارائه خدمات متفاوت است. روانشناسان بالینی معمولاً در سازمانها و مجموعههایی استخدام میشوند که بهطور مستقیم با سلامت روان، مشاوره، درمان اختلالات روانی یا حمایت از گروههای آسیبپذیر در ارتباط هستند. در بخش دولتی، فرصتهای شغلی برای روانشناس بالینی بیشتر در نهادهایی مانند سازمان بهزیستی، وزارت بهداشت، آموزش و پرورش، نیروی انتظامی، سازمان زندانها، مراکز سلامت جامعه، پزشکی قانونی و دادگاهها وجود دارد. در این نهادها، روانشناس بالینی ممکن است بهعنوان کارشناس سلامت روان، رواندرمانگر، مشاور رسمی، یا ارزیاب روانی فعالیت کند. اشتغال در این بخش معمولاً بهصورت رسمی، قراردادی یا طرحی انجام میشود و تابع ساختار اداری کشور است. در بخش خصوصی، دامنه فعالیت روانشناسان بالینی متنوعتر و گستردهتر است. رایجترین محلهای خدمت در این بخش شامل کلینیکهای رواندرمانی، مراکز مشاوره دارای مجوز، بیمارستانهای خصوصی دارای واحد روانپزشکی، مراکز درمان اعتیاد، مراکز تخصصی درمان کودک یا زوجدرمانی، مطبهای شخصی، و پلتفرمهای مشاوره آنلاین است. در این مجموعهها، همکاری معمولاً بهصورت پارهوقت، درصدی یا قراردادی انجام میشود و میزان درآمد تابع تعداد جلسات، موقعیت مرکز و تخصص روانشناس است. در سالهای اخیر، همکاری روانشناسان بالینی با پلتفرمها و موسسات مشاوره آنلاین بهعنوان یک مدل شغلی نوظهور در بازار کار ایران گسترش یافته است. در این مدل، روانشناس بدون نیاز به حضور فیزیکی در کلینیک، جلسات مشاوره را از طریق تماس صوتی، تصویری یا گفتوگوی متنی برگزار میکند. ارتباط با مراجعان از طریق بسترهای فناوری صورت میگیرد و زمانبندی جلسات، پرداختها و ثبت پرونده درمانی از طریق پنل اختصاصی مدیریت میشود. این مدل همکاری با استقبال گسترده مواجه شده، زیرا برای بسیاری از روانشناسان جوان، فارغالتحصیلان جدید یا ساکنان مناطق فاقد زیرساختهای درمانی، فرصتی برای ورود سریعتر به بازار کار فراهم میکند. همچنین برای درمانگران مقیم خارج از کشور یا کسانی که مایل به دورکاری هستند، گزینهای عالی محسوب میشود. بررسی کارشناسان ایران استخدام نشان میدهد که برای اشتغال در شغل روانشناس بالینی، دارا بودن تحصیلات تخصصی دانشگاهی در این حوزه جزء شروط اولیه و اصلی استخدام است. مسیر ورود به این حرفه معمولاً از طریق گذراندن دوره کارشناسی روانشناسی آغاز میشود، اما برای کسب عنوان "بالینی"، ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی ضروری است. همچنین یکی از پیشنیازهای کلیدی برای فعالیت رسمی روانشناسان بالینی، اخذ پروانه اشتغال از سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران است. این مجوز معمولاً پس از ارزیابی علمی، مصاحبه حضوری، بررسی مستندات تحصیلی و گواهی دوره کارورزی صادر میشود و بدون آن، فعالیت مستقل در مطب یا کلینیک ممنوع است. البته شایان ذکر است صرفاً داشتن مدرک کافی نیست و روانشناسان بالینی باید دورههای کارورزی و سوپرویژن درمانی را زیر نظر درمانگران ارشد گذرانده باشد و مستندات آن را ارائه دهند. دومین عامل مهم برای جذب روانشناس بالینی، داشتن تجربه بالینی مستند در کار با مراجعان است. بسیاری از آگهیهای استخدام، سابقه درمان حداقل یک الی سه سال را ضروری یا بعنوان امتیاز مهم استخدامی میدانند. این سابقه معمولاً باید در یک حوزه مشخص مانند افسردگی، اضطراب، وسواس یا اختلالات کودک و نوجوان باشد.