شغل کارشناس منابع انسانی (به انگلیسی: HR Specialist) در ساختار سازمانی شرکتها بهعنوان یکی از نقشهای پایهای و در عین حال چندوجهی در واحد سرمایه انسانی تعریف میشود. در ساختار منابع انسانی هر سازمان، مشاغل مختلفی با سطوح مسئولیت متفاوت تعریف شدهاند که همگی در جهت جذب، نگهداشت و توسعه سرمایه انسانی فعالیت میکنند. در این میان، دو عنوان شغلی «مدیر منابع انسانی» و «کارشناس منابع انسانی» از جایگاههای کلیدی این حوزه به شمار میروند که با وجود ارتباط تنگاتنگ کاری، تفاوتهای مهمی در نقش و سطح مسئولیت دارند. مدیر منابع انسانی معمولاً در سطح راهبردی عمل میکند و وظیفه برنامهریزیهای کلان و هدایت امور منابع انسانی را بر عهده دارد. در مقابل، کارشناس منابع انسانی بیشتر بر اجرای فرآیندهای روزمره مانند جذب نیرو، آموزش، ارزیابی عملکرد و امور پرسنلی متمرکز است. بنابراین تفاوت اصلی این دو جایگاه، در سطح تصمیمگیری، نوع وظایف و میزان تأثیرگذاری بر راهبردهای سازمانی نهفته است. بررسی شرح وظایف مندرج در آگهیها نشان میدهد که مسئولیتهای اصلی کارشناس منابع انسانی شامل تدوین آگهیهای استخدام، غربالگری رزومهها، انجام مصاحبههای اولیه، سازماندهی جلسات جذب، مستندسازی پروندههای پرسنلی، پیگیری فرآیندهای اداری بیمه و قراردادها، تهیه گزارشهای HR و مشارکت در سیاستگذاریهای منابع انسانی است. در سازمانهایی که سطح بلوغ منابع انسانی بالاتر است، از کارشناس انتظار میرود در طراحی و اجرای برنامههای ارزیابی عملکرد، آموزش کارکنان، تحلیل دادههای منابع انسانی، و ارتقاء فرهنگ سازمانی نیز نقش ایفا کند. تحلیل محتوای آگهیهای استخدام کارشناس منابع انسانی نشان میدهد که در اغلب موارد، مقطع تحصیلی کارشناسی بهعنوان یکی از فیلترهای لازم برای ارزیابی اولیه رزومهها بهشمار میرود. بررسی کارشناسان ایران استخدام حاکی از آن است رشتههایی که بیشترین تکرار را در آگهیها داشتهاند شامل مدیریت منابع انسانی، مدیریت بازرگانی، روانشناسی، جامعهشناسی، مهندسی صنایع، علوم تربیتی و آموزش میباشند. در شرکتهایی با ساختار سازمانی رسمیتر، الزام به تحصیل در یکی از رشتههای مدیریتی با گرایش منابع انسانی یا روانشناسی صنعتی از الزامات اصلی محسوب میشود. تحلیل آگهیهای استخدام کارشناس منابع انسانی نشان میدهد که کارفرمایان، علاوه بر تحصیلات دانشگاهی، انتظارات مشخص و دقیقی از نظر مهارتهای تخصصی دارند. این مهارتها در دو سطح قابل دستهبندی هستند: اول، مهارتهای عمومی منابع انسانی که تقریباً در تمام آگهیها دیده میشود؛ و دوم، شایستگیهای پیشرفته یا حرفهای که معمولاً در موقعیتهای شغلی با سطح مسئولیت بالاتر یا در سازمانهای ساختارمند مطرح است. در گروه مهارتهای عمومی، تسلط به فرآیندهای جذب و استخدام، از جمله نیازسنجی، طراحی آگهی، مصاحبه، ارزیابی و انتخاب، آشنایی با قوانین اداره کار، بیمه، مالیات، و فرآیندهای کارگزینی، انجام امور پرسنلی از جمله تشکیل پرونده، تهیه لیست بیمه، ثبت کارکردها و صدور احکام، توانمندی در برگزاری جلسات مصاحبه، اجرای مصاحبههای شایستگیمحور، و ارزیابی رفتاری و.. بهطور مستمر در شرایط احراز اغلب آگهیهای استخدام تکرار شدهاند. بررسی ها نشان میدهد که در اغلب آگهیهای استخدام کارشناس منابع انسانی، محدودیت جنسیتی وجود ندارد و جذب از میان هردو گروه آقایان و خانمها صورت میگیرد؛ با این حال در برخی موارد خاص مانند شرکتهایی با فضای کاری صنعتی یا موقعیتهای سازمانی با مسئولیتهای اجرایی بالا، ترجیح به استخدام آقا داده شده است.