شغل قالبساز (به انگلیسی: Moldmaker) یکی از موقعیت‌های فنی کلیدی در ساختار سازمانی شرکت‌های تولیدی به‌شمار می‌رود که نقش آن در طراحی، ساخت، مونتاژ و نگهداری انواع قالب‌های صنعتی، برای تولید قطعات دقیق و انبوه، بسیار حیاتی است. این شغل عمدتاً در صنایع خودروسازی، تجهیزات پزشکی، لوازم خانگی، قطعه‌سازی و صنایع پلاستیک مورد استفاده قرار می‌گیرد و در بخش‌های عملیاتی، مهندسی و تعمیرات خطوط تولید جایگاه تعریف‌شده‌ای دارد. قالبساز بسته به اندازه سازمان و سطح تخصص، ممکن است در یکی از واحدهای «قالب‌سازی مستقل»، «واحد طراحی قالب»، «واحد تعمیرات و نگهداری» یا «واحد مهندسی تولید» فعالیت کند و همکاری نزدیکی با مهندسان مکانیک، تراشکاران، اپراتورهای CNC و مدیران تولید داشته باشد. بررسی مجموع آگهی‌های استخدام قالب ساز در سایت ایران استخدام نشان می‌دهد که قالب‌سازان در سطوح مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند؛ از سطح ابتدایی مانند «کمک قالبساز» و «اپراتور قالب‌سازی»، تا سطوح میانی نظیر «تکنسین قالبساز» یا «ماشین‌کار قالب‌ها» که مهارت‌هایی همچون مونتاژ، اصلاح و ماشین‌کاری قالب‌ها را در اختیار دارند، و در نهایت سطوح تخصصی‌تر مانند «کارشناس قالب‌سازی» یا «سرپرست واحد قالب‌سازی» که علاوه بر دانش فنی، توانایی طراحی قالب، تحلیل نقشه‌ها و مدیریت پروژه‌های قالب‌سازی را دارند. در شرکت‌های بزرگ‌تر، این سلسله مراتب با عناوین دقیق و وظایف ساختاریافته‌تری همراه است.
بررسی کارشناسان ایران استخدام نشان می‌دهد که این شغل به‌طور عمومی از الزامات تحصیلی سخت‌گیرانه برخوردار نیست و بیشتر بر مهارت‌های فنی تکیه دارد. در سطوح پایه، مدارک فنی‌حرفه‌ای، دیپلم‌های کاردانش یا هنرستان در رشته‌های مرتبط مانند ماشین‌ابزار، قالب‌سازی، یا مکانیک برای ورود به این شغل کافی در نظر گرفته می‌شود؛ در حالی که برای سطوح بالاتر مانند تکنسین یا کارشناس قالبساز، مدرک فوق‌دیپلم یا کارشناسی در رشته‌هایی نظیر مهندسی مکانیک، ساخت و تولید، ابزارسازی یا طراحی صنعتی امتیاز محسوب می‌شود و در آگهی‌ها به‌صراحت به آن اشاره شده است. بررسی‌ها حاکی از آن است که در گام نخست، سابقه کار مرتبط مهم‌ترین شاخص انتخاب کارفرمایان می‌تواند باشد. اغلب کارفرمایان برای موقعیت‌های اجرایی، حداقل یک الی 3 سال سابقه در قالب‌سازی یا ماشین‌کاری مرتبط را الزامی یا مزیت رقابتی می‌دانند، برای موقعیت‌های پیشرفته‌تر مانند تکنسین تعمیرات قالب، برنامه‌نویس ماشین CNC یا کارشناس قالب سازی و..، سابقه بین 5 تا 10 سال شرط غالب بوده است. همچنین، در برخی آگهی‌ها عنوان «سابقه مؤثر در ساخت قالب‌های تزریق پلاستیک یا دایکست» جایگزین عدد سال شده است تا کیفیت تجربه بر کمیت آن تقدم داشته باشد.
مهارت‌های تخصصی مورد انتظار از متقاضیان شغل قالبساز، ترکیبی از دانش فنی، توانایی‌های عملی و تسلط به ابزارهای صنعتی است که بسته به سطح شغلی، نوع قالب‌ها و ماهیت صنعت کارفرما، شدت و گستره متفاوتی دارد. بر اساس تحلیل دقیق آگهی‌های استخدامی، مهارت در فرآیندهای ماشین‌کاری سنتی مانند تراشکاری، فرزکاری، دریل‌کاری، سنگ مغناطیس و اسپارک از پایه‌ای‌ترین توانمندی‌هایی است که در اغلب موقعیت‌ها ضروری تلقی شده است. در کنار این موارد، تسلط به روش‌های مونتاژ، اصلاح، نگهداری و تعمیر قالب‌های تزریق پلاستیک، قالب‌های دایکست، و قالب‌های سنبه و ماتریس به‌عنوان مهارت‌های اصلی قالب‌سازی شناخته می‌شود. در بسیاری از آگهی‌ها، توانایی خواندن و تحلیل نقشه‌های فنی و صنعتی به‌ویژه نقشه‌های دوبعدی و سه‌بعدی با دقت بالا، یکی از الزامات کلیدی اعلام شده است. تسلط بر نرم‌افزارهای تخصصی طراحی صنعتی مانند SolidWorks، Catia، AutoCAD و در مواردی PowerMill به‌ویژه در موقعیت‌هایی با رویکرد طراحی و برنامه‌نویسی ماشین‌های CNC، امتیاز رقابتی محسوب می‌شود. این مهارت‌ها نشان‌دهنده حرکت تدریجی بازار کار قالب‌سازی به سمت دیجیتالی‌شدن فرآیند طراحی و تولید قالب است. علاوه بر توانایی‌های فنی، مهارت‌هایی مانند عیب‌یابی دقیق قالب‌ها، تحلیل فرسودگی قطعات، آشنایی با استانداردهای قالب‌سازی، شناخت مواد اولیه فلزی یا پلیمری، و مدیریت فرآیندهای نگهداری پیشگیرانه (PM) یا اصلاح اضطراری (EM) نیز در آگهی‌های تخصصی‌تر مورد توجه قرار گرفته‌اند. در مواردی که کارفرما به دنبال تکنسین یا سرپرست واحد قالب‌سازی بوده، توانایی برنامه‌ریزی تعمیرات، برون‌سپاری عملیات ماشین‌کاری، نظارت بر عملکرد پیمانکاران و مستندسازی فعالیت‌های فنی به‌عنوان قابلیت‌های مکمل ذکر شده است. در مورد جنسیت گفتنی است که شغل قالبساز در ایران به‌طور سنتی مردانه تعریف شده و بیش از ۹۵ درصد کارفرمایان ترجیح داده‌اند برای این موقعیت شغلی نیروی آقا استخدام کنند. بررسی‌ها حاکی از آن است که حدود 80 درصد آگهی‌ها، محدوده سنی خاصی برای پذیرش مشخص کرده‌اند که معمولاً بین 20 تا 45 سال می‌باشد. سایت ایران استخدام بعنوان پل ارتباطی میان کارجویان و کارفرمایان، افتخار همکاری با شرکت‌ها و کارخانجات بزرگ و معتبر کشور را دارا می‌باشد. برای اطلاع از جدیدترین آگهی‌های استخدام قالب ساز در سراسر کشور، می‌توانید پیگیر این صفحه از سایت ایران استخدام باشید.