گسترش شغل های سبز در ایران

اشتغال سبز چیست؟

با توجه به ضرورت مقابله با مشکلات زیست محیطی و ایجاد و گسترش شغل‌های سبز در جهان، سازمان بین‌المللی کار (ILO) درصدد است تا با گسترش مشاغل سبز، تعداد شاغلان این بخش تا سال 2030 را به مرز 20 میلیون نفر برساند.

به گزارش خبرنگار ایسنا، سازمان جهانی کار در گزارشی اعلام کرده است که مجموعه تلاش‌های صورت گرفته برای غلبه بر مشکلات زیست محیطی موجب شده تا 3.2 میلیون فرصت شغلی در جهان به وجود آید. بر این اساس سیر رشد شغل‌های سبز طی دهه گذشته نسبت به شغل‌های دیگر 250 درصد افزایش یافته و هم اکنون بیش از 770 هزار شغل سبز در میان 68 هزار تجارت به وجود آمده است.

شغل سبز چیست و چه مزیتهایی دارد؟

بر اساس تعریف، به مشاغل مرتبط با فناوری پاک و دوستدار محیط زیست و به طور کلی مشاغلی که با تولید انرژی و محصولات پاک در ارتباطند، مشاغل سبز گفته می‌شود. این مشاغل ملزم به رعایت استانداردهای ایمنی و بهداشت حرفه‌ای در واحدهای شغلی مربوط به خود هستند.متخصصین منابع آب، ناظران انرژی، تکنسین‌های مهندسی محیط زیست، تکنسین‌های حوزه کشاورزی، نجّاران، درودگران ساختمان، کارگران ساختمانی و مهندسین برق از جمله مشاغل سبز شناسایی شده هستند.
کارشناسان می‌گویند علیرغم آنکه مشاغل دوستدار محیط زیست زیادی وجود دارد اما همه این مشاغل در زمینه انرژی پاک فعالیت ندارند.هم اکنون حدود 65 درصد مشاغل سبز در راستای کنترل و کاهش آلودگی هوا ایجاد شده‌اند که صنعت بازیافت مواد نیز شامل آن می‌شود.

امروز مشاغلی که سلامت نیروی انسانی، سلامت محیط زیست و تولید محصول سالم را مدنظر قرار می‌دهند در زمره مشاغل سبز قرار دارند.

سید علی موسوی - مدیرکل دفتر طرح و برنامه‌های درسی سازمان فنی و حرفه‌ای کشور - در توضیح مزیتهای مشاغل سبز می‌گوید: اولین مزیت مشاغل سبز این است که رویکرد کار شایسته دارد این مشاغل به محیط زیست آسیب نمی‌زند و با کارایی بالا می‌توان آنها را گسترش داد.

وی می‌افزاید: سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور درصدد است تا رویکرد مشاغل موجود را به سمت مشاغل سبز سوق دهد به عنوان مثال وقتی یک نجّار تحت آموزش‌های فنی و حرفه‌ای قرار گرفت توجهات زیست محیطی به او آموزش داده شود در این حالت است که شغل موجود را به شغل سبز نزدیک کرده‌ایم.

موسوی از طراحی و تدوین استانداردهای آموزش مشاغل سبز خبر داده و می‌افزاید: هم اکنون بیش از 220 عنوان شغل سبز در دنیا در راستای دستیابی به توسعه پایدار از طریق سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور شناسایی شده است اما برای تهیه استاندارد این میزان عنوان شغلی نیازمند 150میلیون تومان اعتبار هستیم با این حال قصد داریم که تا پایان سال دستکم 100 عنوان شغلی در حوزه مشاغل سبز شناسایی شود.

به گفته مدیرکل طرح و برنامه‌های درسی سازمان فنی و حرفه‌ای کشور مشاغل سبز جزو کار شایسته به شمار می‌روند چرا که هم در کاهش اثرات زیست محیطی بنگاهها و واحدهای صنعتی از طریق کاهش مصرف انرژی، انتشار آلاینده‌ها و زباله‌ها موثرند و هم شاغلان آن از دستمزد کافی، امنیت شغلی و حمایتهای حقوقی کافی برخوردارند.

هم اکنون در بسیاری از کشورهای جهان، آموزش و توانمندسازی افراد در زمینه حفظ محیط زیست همراه با توسعه اقتصادی یک اصل کلیدی و راهبردی به شمار می‌رود و اجرای استانداردهای زیست محیطی را به نفع فعالیت‌های اقتصادی و توسعه صنعتی می‌دانند؛ از این رو به نظر می‌رسد که ایجاد راهکارهای توسعه اقتصاد سبز در کشورمان بتواند ضمن مهار بحران‌های زیست محیطی و پدیده بیکاری، ‌پیوند میان صنعت و محیط زیست را برقرار کند.

طبعا تحقق این امر همکاری میان دستگاهها و سازمان‌های مختلف را برای توجه جدی و الزام همگانی می‌طلبد و شاید بر همین اساس باشد که معصومه ابتکار معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست از اعلام نیاز سالانه 700 هزار شغل سبز خبر داده و اقتصاد سبز را از برنامه‌های جدی دولت تدبیر و امید ذکر کرده است.

به اعتقاد وی اشتغال سبز، زمینه فعالیت افراد جویای کار در حوزه انرژی‌های پاک و دیگر فعالیت‌های مرتبط با محیط زیست را فراهم می‌کند و موجب حفظ ذخایر طبیعی کشور و ارتقای کیفیت زندگی افراد می‌شود.

امروز کشورهای توسعه یافته به سرعت در حال توسعه مشاغل سبز هستند و تلاش می‌کنند تا جریان کارآفرینی خود را به سمت و سوی مشاغل سبز هدایت کنند. کارآفرینان زیست محیطی افرادی هستند که کسب و کارهای نوین و در جهت رفع مسائل و چالش‌های زیست محیطی ایجاد می‌کنند، این افراد در تمام دنیا مورد توجه زیاد طرفداران محیط زیست و همچنین متخصصان حوزه کسب و کار قرار دارند. در کشور ما نیز کارآفرینی سبز و ایجاد کسب و کارهای زیست محیطی چندسالی است که آغاز شده و رویکرد ایجاد مشاغل سبز با هدف توسعه پایدار و کمک به محیط زیست در پیش گرفته شده است.

علی ربیعی - وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی - از گسترش «مشاغل سبز» در آینده نزدیک خبر داده و می‌گوید: ایجاد انگیزه و ارتقای بهره‌وری نیروی کار، توسعه محیط‌های کاری سالم و کاهش حوادث و بیماری‌ها از مزایای مشاغل سبز به شمار می‌رود.

او ایجاد اشتغال و ارتقای وضعیت افراد شاغل را یکی از مهمترین دغدغه‌های دولت تدبیر و امید ذکر کرده و می‌افزاید: یکی از اولین مزیت‌های مشاغل سبز رویکرد کار شایسته است چرا که این مشاغل به محیط زیست آسیب نمی‌زند و آینده شغلی روشنی دارد.

ربیعی اشتغال و محیط زیست را دو نیاز امروز کشور می‌داند و بر همین اساس آمادگی وزارتخانه متبوع خود را برای هرگونه همکاری در جهت حفظ محیط زیست و ایجاد اشتغال مرتبط با آن اعلام می‌کند.

به گفته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حال حاضر بخش اعظمی از بنگاههای خرد مسایل زیست محیطی را نادیده می‌گیرند از این رو رعایت مسایل زیست محیطی هم از سوی واحدهای بزرگ و هم واحدهای کوچک باید مورد توجه جدی قرار گیرد.

با توجه به مزایای قابل توجهی که مشاغل سبز دارند، سیاست دولت برای گسترش این مشاغل می‌تواند یک راهکار مناسب برای ایجاد اشتغال در شرایط کنونی تلقی شود، از این رو اجرای "طرح مشاغل سبز و کارآفرینی محیط زیست" در کشور در جهت توسعه مشاغل سبز موجود و حمایت و حفاظت از محیط زیست پیشنهاد می‌شود.

مشاغل سبز کاهش دهنده مصرف انرژی و تولید کننده پسماندهای کمتر و قابل بازیافت هستند و بر این اساس به کاهش هزینه بسیاری از بنگاههای اقتصادی و حفظ طبیعت و محیط زیست کمک می‌کنند؛ گسترش مشاغل سبز ضمن افزایش انگیزه و ارتقای بهره‌وری نیروی کار، توسعه محیط‌ های کاری سالم، کاهش حوادث و اشتغالزایی بیشتر را به همراه دارد.

حمایت از طرح‌های پژوهشی مرتبط با مشاغل سبز،‌ کمک به سبزسازی بنگاههای اقتصادی و کارخانجات، شناسایی و توسعه مشاغل کارآفرینی سبز از طریق به کارگیری مشوق‌های مناسب، معرفی مشاغل و حرف سبز جدید، فرهنگ سازی مشاغل سبز و تجلیل از کارآفرینان فعال در حوزه‌های محیط زیست، از جمله اقداماتی است که می‌توان در جهت ترویج و توسعه مشاغل سبز، حفاظت از محیط زیست، ارتقای بهره‌وری بنگاههای تولیدی و دستیابی به توسعه پایدار اقتصادی دنبال کرد.