قانون جدید بیمه بیکاری چیست؟ + عواقب گرفتن بیمه بیکاری

زمان مطالعه: 9 دقیقه

بیمه بیکاری شامل چه کسانی می‌شود؟

بیمه بیکاری به عنوان یکی از اصلی‌ترین ارکان سیستم حمایت اجتماعی، نقش حیاتی در تأمین امنیت مالی افرادی دارد که به دلایل ناخواسته از دایره اشتغال خارج شده‌اند. این تدبیر اجتماعی، طراحی شده است تا با کاهش فشارهای اقتصادی ناشی از بیکاری، به حفظ و تقویت پایداری مالی فرد و خانواده‌های او کمک کند. در دوران بیکاری، این بیمه‌ به عنوان یک پشتیبان مالی عمل می‌کند، تا افراد بتوانند با آرامش بیشتری به دنبال فرصت‌های شغلی جدید باشند. اما قانون جدید بیمه بیکاری چیست؟ در این مطلب از ایران استخدام با قانون جدید بیمه بیکاری و عواقب گرفتن بیمه بیکاری بیشتر آشنا خواهید شد.

تعریف بیکار در قانون بیمه بیکاری

ازنظر قانون فردی که بدون میل و اراده‌ی خود بیکار شده‌ و شغل خود را از دست داده است و اکنون آماده به‌کار است و می‌تواند در محیط کاری جدیدی کار خود را شروع کند بیکار شناخته می‌شود.

قانون جدید بیمه بیکاری چیست؟

بیمه‌ بیکاری‌ به عنوان یکی از حمایت‌های تأمین اجتماعی است و سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه‌ مقرر، به‌بیمه‌شدگانی که طبق مقررات این قانون بیکار‌ می‌شوند مقرری بیمه بیکاری‌ پرداخت نماید. هدف این حمایت مالی، کمک به فرد برای گذر از دوران بیکاری و بازگشت به بازار کار می‌باشد. قانون جدید بیمه بیکاری در سال 1369 در مجلس به تصویب رسید و از آن موقع به بعد، قوانین آن لازم الاجرا می‌باشد و سالانه تنها حق و حقوق بیمه بیکاری به علت متغیر بودن حقوق پایه وزارت کار تغییر می‌یابد.

جهت دانلود فایل PDF قانون جدید بیمه بیکاری کلیک نمایید.

بیمه بیکاری تامین اجتماعی شامل چه کسانی میشود؟

در پاسخ به این سوال که بیمه بیکاری به چه کسانی تعلق میگیرد باید پاسخ داد طبق قانون جدید بیمه بیکاری تمامی افراد تحت پوشش تامین اجتماعی و تابع قانون کار و متکفلین آن‌ها مشمول بیمه‌ بیکاری‌ می‌باشند. منظور از افراد تحت تکفل عبارت اند از:

تمام افرادی که تحت پوشش قانون تأمین اجتماعی قرار دارند و تابع قوانین کار و کار کشاورزی هستند، شامل مقررات این قانون خواهند بود.

1. همسر فرد بیمه شده‌
2. فرزندان دختر تا زمانی که ازدواج ننموده‌اند و مشغول به کار نیستند.
3. فرزندان پسر درصورتیکه کمتر از 18 سال داشته و یا مشغول به تحصیل باشند. همچنین در صورتیکه طبق نظر پزشک معتمد سازمان تأمین‌اجتماعی، به طور کلی از کار افتاده باشد.
4. پدر و مادر بیمه شده در صورتیکه سن پدر از بیشتر از 60 سال بوده و یا با نظر پزشک معتمد سازمان تأمین اجتماعی ازکارافتاده کلی بوده و در هر حال امرار معاششان بر عهده بیمه شده باشد.
5. خواهر و برادر تحت تکفل در صورتیکه شرایط مربوط به فرزندان دختر و پسر را در شماره‌های 2 و 3 همین بند داشته باشند.

بیمه بیکاری به چه کسانی تعلق نمی گیرد؟

گروه‌های زیر مشمول بیمه‌ بیکاری‌ نیستند:

• افراد بازنشسته
• از کار افتادگان
• صاحبان کسب و کارها و مشاغل آزاد
• بیمه شدگان اختیاری
• بیکار شدگان اختیاری
• اتباع خارجی

شرایط بیمه بیکاری چیست؟

در حالت کلی اگر بخواهیم برای استفاده از بیمه‌ بیکاری‌ شرایط کلی در نظر بگیریم باید بگوییم طبق ماده 6 قانون بیمه بیکاری، افرادی می‌توانند مقرری بیمه‌ دریافت نمایند که شرایط زیر را داشته باشند:

1. شمولیت قانونی: فرد متقاضی باید مشمول قانون کار و تأمین اجتماعی باشد و تبعه کشورهای خارجی نباشد.
2. بیکاری غیر ارادی: فرد بیمه‌شده باید بدون میل و اراده خود بیکار شده باشد و از محل کار خود اخراج شده باشد.
3. آمادگی برای کار: فرد باید در حال حاضر آماده به کار باشد.
4. سابقه پرداخت حق بیمه:
   • کارگران دائمی باید حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند.
   • کارگران قراردادی باید حداقل یک سال سابقه پرداخت حق بیمه در آخرین محل کار خود داشته باشند.
5. عدم بازنشستگی یا از کارافتادگی: فرد نباید مستمری بگیر بازنشسته یا از کارافتاده کلی باشد.
6. عدم تعلق به مشاغل آزاد: فرد نباید در زمره صاحبان حرفه و مشاغل آزاد و بیمه‌شدگان اختیاری باشد.
7. مدارک لازم: برای آقایان، داشتن کارت پایان خدمت یا گواهی اشتغال به تحصیل الزامی است.
8. اعلام بیکاری حداکثر تا 30 روز پس از بیکار شدن: فرد بیمه‌ شده‌ 30 روز پس از بیکار‌ شدن فرصت دارد تا بیکاری‌ خود را به مراجع ذی صلاح (واحدهای کار و امور اجتماعی) گزارش دهد.
9. شرکت در کلاس‌ها و دوره‌های مهارت آموزی: فرد بیمه‌ شده‌ای که بیکار‌ شده‌است باید در دوره‌های کارآموزی و سوادآموزی واحد کار و امور اجتماعی و نهضت سوادآموزی و نهادهای ذی‌ربط شرکت نمایند. این دوره‌ها با تأیید وزارت کار و امور اجتماعی تعیین می‌شوند. افراد پس از شرکت در دوره‌ها باید هر دو ماه یک بار گواهی مربوط به دوره‌ها را به شعب تأمین‌اجتماعی ارائه دهد.

نکته1:

شرایط فوق باید به تأیید وزارت‌خانه و شورای عالی کار برسد. نمایندگان اداره تعاون، کار و امور اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی مسئول تصمیم‌گیری در تشخیص و تأیید شرایط دریافت بیمه بیکاری هستند.

نکته2:

افرادیکه به علت بروز حوادث غیر مترقبه‌ای مانند سیل، زلزله، جنگ و آتش سوزی بیکار می‌شوند از این شرط مستثنی هستند.

نکته3:

اگر بعلت عذر موجه مراجعه و اعلام بیکاری بعد از 30 روز از بیکاری باشد، به تشخیص هیأت حل اختلاف اعلام بیکاری و آمادگی به کار تا سه ماه امکان پذیر می‌باشد.

حق و حقوق بیمه بیکاری تامین اجتماعی چقدر است؟

پاسخ به این سوال را از 2 جنبه هزینه حق بیمه (که کارفرما موظف به پرداخت آن است) و میزان مستمری بیمه بیکاری (که از طرف سازمان تأمین اجتماعی به حساب فرد بیکار‌‌ واریز می‌شود) بررسی می‌کنیم:

مطلب مرتبط: حقوق و دستمزد کارگران در سال جاری و سال‌های گذشته

حق بیمه بیکاری معادل 3 درصد از دستمزد بیمه‌شده است و باید توسط کارفرما پرداخت گردد. همچنین، مبلغی که به عنوان حقوق و مستمری به بیمه‌شده تعلق می‌گیرد، برابر با 55 درصد از حقوق او در زمان اشتغالش خواهد بود. متوسط مزد یا حقوق روزانه بیمه شده‌ بیکار جهت محاسبه مقرری بیمه به این صورت محاسبه می‌شود:
متوسط حقوق بیمه بیکاری= جمع مزد و مزایایی که بر مبنای آن بیمه واریز شده در 90 روز منتهی به بیکاری÷90

میزان حقوق روزانه بیمه‌ شده‌ بیکار‌ 55 درصد متوسط مزد، حقوق و یا کارمزد روزانه او می‌باشد.

مثال: شخصی میانگین حقوق 3 ماهش 10 میلیون تومان می‌باشد. مقرری بیمه بیکاری او 5 میلیون و 500 هزار تومان می‌باشد و چون مقرری بیمه بیکاری نباید کمتر از حقوق مقرر شده قانون کار باشد حداقل حقوق قانون تعلق می‌گیرد.

مبلغ بیمه بیکاری برای افراد متاهل

افراد متاهل و متکفلی که مشمول بیمه‌ بیکاری‌ می‌باشند، به ازای هر نفر از افراد تحت تکفل (حداکثر تا 4 نفر) به میزان 10 درصد به حداقل دستمزدشان اضافه می‌شود.

نکته:

در حالت کلی دریافتی حقوق شخص بیکار نباید از حداقل دستمزد کمتر و از 80 درصد متوسط مزد یا حقوق او بیشتر باشد.

مبلغ بیمه بیکاری برای افراد مجرد

همانطور که قبلاً هم گفته شد، افراد مجردی که سرپرست خانوار نباشند، 55 درصد حقوق پایه وزارت کار را دریافت خواهند کرد.

عیدی بیمه بیکاری چقدر است؟

متأسفانه افراد بیکاری که مشمول این بیمه بوده و مستمری بیکاری دریافت می‌کنند مشمول عیدی نمی‌شوند.
بیمه‌ بیکاری‌ صرفاً برای کمک به افراد بیکار‌ شده‌ به دلیل شرایط ناخواسته‌ و تامین مالی آنها در دوران بیکاری طراحی شده‌ است. به این ترتیب، پرداخت‌ها معمولاً محدود به مستمری ماهیانه است که بر اساس آخرین دستمزدها و سابقه بیمه فرد محاسبه می‌شود و شامل مزایای دیگر مانند عیدی نیست. دریافت عیدی بیشتر به کارمندان فعال و مشغول به کار ثابت مربوط می‌شود که در پایان سال کاری آن را دریافت می‌کنند.

سقف پرداخت بیمه بیکاری چند ماه است؟

اما شاید برایتان سوال باشد که فاصله بین دو بیمه بیکاری چند سال است؟ پرداخت بیمه بیکاری چند ماه است و چند بار می‌توانیم از بیمه بیکاری استفاده کنیم؟ در پاسخ به این سوالات باید بگوییم: هیچ محدودیتی از نظر تعداد و دفعات دریافت بیمه‌ بیکاری‌ وجود ندارد. از آنجایی که هیچ فاصله‌ای بین دو بیکاری در قانون کار تعریف نشده‌‌است، هر بیمه‌ شده‌ای با هر فاصله‌ زمانی از دریافت مقرری بیمه‌ بیکاری‌ قبلی می‌تواند برای دریافت بیمه‌ بیکاری‌ اقدام نماید. اما مدت پرداخت بیمه‌ بیکاری‌ به بیمه‌ شدگان واجد شرایط بستگی به سابقه پرداخت حق بیمه‌ وضعیت تاهل فرد دارد.

مقرری بیمه بیکاری برای افراد مجرد بیشتر از 36 ماه و برای افراد متاهل بیشتر از 50 ماه قابل پرداخت نیست.

نکته:

مشمولین بیمه بیکاری که سن آن‌ها 55 سال و یا بیشتر از آن می‌باشد تا زمانیکه مشغول به کار نشده باشند، می‌توانند تا زمان رسیدن به سن بازنشستگی از بیمه بیکاری استفاده نمایند.

جدول بیمه بیکاری تأمین اجتماعی

افزایش حقوق بیمه بیکاری از چه ماهی اعمال میشود؟

از آنجایی که مبلغ تعیین شده‌ برای بیمه‌ بیکاری‌ 55% متوسط حقوق و دستمزد پایه فرد بیمه شده‌ است؛ در صورت افزایش سالانه درآمد کارکنان، میزان مقرری بیمه‌ بیکاری‌ نیز افزایش سالانه خواهد یافت.

اگر از بیمه بیکاری استفاده نکنیم چه میشود؟

اگر شما از بیمه‌ بیکاری‌ استفاده نکنید و در دوران بیکاری‌ خود هیچ درآمدی نداشته باشید، هیچ حق بیمه‌ای‌ به حساب شما واریز نمی‌شود. در نتیجه، این دوره‌های بیکاری‌ به عنوان سابقه بیمه‌ای‌ در نظر گرفته‌ نمی‌شوند مگر اینکه خودتان برای پرداخت حق بیمه اقدام نمایید. برخی از قوانین بیمه‌ اجازه می‌دهند که افراد به صورت خود اختیارانه برای دوره‌های بیکاری‌ حق بیمه‌ پرداخت کنند تا این دوره‌ها نیز به عنوان بخشی از سوابق بیمه‌ای‌ آنها محسوب شوند.

اگر شما در دوره بیکاری‌ حق بیمه‌ای‌ پرداخت نکنید و همچنین از بیمه‌ بیکاری‌ استفاده نکنید، این دوران به عنوان یک وقفه در سوابق بیمه‌ای شما ثبت خواهد شد. این وقفه‌ها می‌توانند بر محاسبه مستمری بازنشستگی تاثیر منفی بگذارند، زیرا مستمری بازنشستگی بر اساس کل سوابق بیمه‌ای پرداخت شده‌ و تعداد سال‌های کاری محاسبه می‌شود.

مزایای استفاده نکردن از بیمه بیکاری

برخی افراد به دلیل اینکه فکر می‌کنند استفاده نکردن‌ از بیمه‌ بیکاری‌ در سوابق کاری آن‌ها تاثیر گذار است از این مزیتی که قانون کار تعیین کرده‌ است استفاده نمی‌کنند. این افراد باید بدانند که اگر فردی به‌طور غیر ارادی بیکار شود، حق اوست که از بیمه بیکاری استفاده کند. اما متأسفانه برخی افراد از این مزیت سوء استفاده می‌کنند و پس از مدتی کار در یک مجموعه و کسب سوابق کاری، از کار خود خارج می‌شوند تا از بیمه بیکاری استفاده کنند. این افراد باید توجه داشته‌ باشند که برخی کارفرمایان ممکن است نسبت به سوابق کاری چنین افرادی حس بی‌اعتمادی پیدا کنند. این بی‌اعتمادی می‌تواند منجر به عدم اعتماد و عدم تمایل به همکاری مجموعه‌های معتبر با این افراد شده و فرصت‌های شغلی کمتری برای آن‌ها ایجاد شود.

عواقب گرفتن بیمه بیکاری (اگر از بیمه بیکاری استفاده کنیم چه میشود؟)

در برخی موارد دریافت بیمه‌ بیکاری‌ عواقب خوب و در برخی موارد عواقب بدی در پی دارد. در ادامه به بررسی چند مورد از عواقب گرفتن بیمه بیکاری می‌پردازیم:

مزایای بیمه بیکاری

• سوابق بیمه‌: از آنجاییکه مدت زمان دریافت مقرری بیمه‌ بیکاری‌ در سوابق بیمه‌ فرد بیکار‌ شده‌ لحاظ می‌شود، اشکالی در مورد سوابق بیمه‌ فرد در هنگام بازنشستگی ایجاد نخواهد کرد.
• جبران کمبود سوابق بیمه‌: به علت لحاظ شدن‌ دوران استفاده از بیمه‌ بیکاری‌ در سوابق بیمه‌ فرد، گرفتن‌ بیمه بیکاری در مواقعی که فرد کسری در مدت زمان بیمه‌ لازم برای بازنشستگی دارد، مفید خواهد بود. به عبارت دیگر، اگر فردی به سن بازنشستگی برسد و کمبودی در تعداد سال‌های بیمه‌ داشته باشد، می‌تواند از طریق دریافت بیمه‌ بیکاری این کمبود را جبران کند.
• افزایش سابقه کار و افزایش مستمری بازنشستگی در نتیجه آن: اگر فردی در حین کار با حقوق حداقلی قانون کار و با بیمه‌ کامل بازنشستگی، بیمه‌ بیکاری‌ دریافت کند، این امر به افزایش تعداد سال‌های سابقه بیمه‌ وی منجر می‌شود. اگر این سابقه بیمه به بیش از ۳۰ سال برسد، مستمری بازنشستگی فرد نیز افزایش خواهد یافت، زیرا مستمری بازنشستگی بر اساس تعداد سال‌های سابقه بیمه محاسبه می‌شود.

معایب بیمه بیکاری

از جمله معایب استفاده از بیمه بیکاری عبارت اند از:

• محرومیت از از عیدی و پاداش: از مهمترین عواقب بیمه‌ بیکاری‌ این است که سازمان تامین اجتماعی در پرداخت بیمه‌ بیکاری‌ موظف به پرداخت عیدی و پاداش به بیمه‌ شدگان نیست.

• تاثیر در حقوق بیمه بازنشستگی: با توجه به اینکه حقوق بازنشستگی بر اساس حقوق 2 سال آخر نیروی کار محاسبه می‌شود، اگر فرد در 2 سال آخر سوابق کاری خود قرار گرفته‌ باشد و از بیمه‌ بیکاری‌ استفاده نماید در صورتیکه حقوق بیمه‌ بیکاری‌ کمتر از حقوق دوران اشتغال باشد، دریافت بیمه‌ بیکاری‌ در حقوق بازنشستگی فرد تاثیر منفی خواهد داشت.

آیا استفاده نکردن از بیمه بیکاری در بازنشستگی تاثیر دارد؟

همانطور که قبلا توضیح داده‌ شد، تعداد روزهای استفاده از بیمه بیکاری جزو سوابق بیمه‌ محسوب می‌شوند. پس استفاده کردن و یا استفاده نکردن از بیمه‌ بیکاری‌ ایرادی در سن بازنشستگی افراد ایجاد نمی‌کند. بیمه‌ بیکاری‌ تنها در صورتیکه در 2 سال آخر اشتغال به کار استفاده شود و حقوق آن کمتر از حقوق دوران اشتغال به کار فرد باشد، در حقوق ازنشستگی ان تاثیر منفی خواهد گذاشت.

چگونه بیکاری خود را اعلام کنیم؟

افراد پس از بیکار‌ شدن تا یک ماه فرصت دارند درخواست بیمه‌ بیکاری‌ داشته باشند. اما برای دریافت بیمه بیکاری به کجا مراجعه کنیم؟ برای این کار ابتدا لازم است افراد احراز هویت شوند. پیش‌تر احراز هویت فقط از طریق مراجعه حضوری به دفاتر پیشخوان دولت امکان پذیر بود. اخیراً در راستای افزایش سهولت احراز هویت متقاضیان دریافت خدمات سامانه جامع روابط کار، امکان احراز هویت بصورت الکترونیکی نیز فراهم شده‌ است.

پس از احراز هویت و دریافت کد رهگیری، جهت ادامه روند، افراد می‌توانند بصورت حضوری به واحد کار و امور اجتماعی محل و یا بصورت اینترنتی به سامانه جامع روابط کار مراجعه نمایند. در ادامه آموزش تصویری ورود به سامانه بیمه‌ بیکاری‌ را برای شما قرار داده‌ایم.

راهنمای تصویری ورود به سامانه بیمه بیکاری و ثبت درخواست

جهت احراز هویت اینترنتی به آدرس ekyc.done.ir مراجعه نمایید. طبق تصویر اطلاعات لازم را در فیلدهای مربوطه وارد نموده و مراحل را تا دریافت کد رهگیری پیش روید.

تمامی اطلاعات خواسته شده‌ تا آخرین مرحله احراز هویت تکمیل نمایید. در نهایت نام کاربری و رمز عبور به شماره همراه شما ارسال خواهد شد.

راهنمای ثبت نام بیمه بیکاری تامین اجتماعی

پس از احراز هویت در مرحله بعدی وارد سامانه جامع روابط کار به آدرس prkar.mcls.gov.ir شوید.

روی قسمت “متوجه شدم” که در تصویر بالا مشخص شده‌ کلیک نمایید. در صفحه ظاهر شده‌ اطلاعات لازم را وارد نموده و در نهایت روز دکمه “ورود” کلیک نمایید.

در نتیجه درخواست شما پس از بررسی از همین طریق اطلاع رسانی می‌شود.

راهنمای استعلام بیمه بیکاری تامین اجتماعی

برای پیگیری واریز بیمه بیکاری باید به سامانه سازمان تامین اجتماعی به آدرس tamin.ir مراجعه نمایید. طبق تصویر زیر از نوار منو بخش “خدمات” را انتخاب نمایید.

از منوی خدمات “بیمه‌ بیکاری‌‎“ را انتخاب نمایید.

در انتهای صفحه‌ای که وارد آن شدید “ورود به سامانه” را انتخاب نموده‌ و سایر مراحل را طبق راهنمایی‌های انجام شده‌ در صفحاتی که منتقل می‌شوید ادامه دهید.

زمان واریز بیمه بیکاری بعد از تشکیل پرونده

شاید برایتان سوال باشد که پس از اعلام بیکاری‌ و ثبت درخواست، بیمه بیکاری تامین اجتماعی کی واریز میشود؟ باید بگوییم مقرری بیمه‌‍ بیکاری‌‎ از روز اول بیکاری‌‌‍ قابل پرداخت است و در بازه زمانی 10 تا 15 هر ماه پرداخت می‌شود. در صورت عدم دریافت می‌توانید به شعبات سازمان تأمین اجتماعی محل سکونت خود مراجعه نموده و علت را پیگیری نمایید.

مطلب مرتبط: اخبار حقوق کارمندان دولت

راهنمای جستجوی شغل در دوران بیکاری

افرادیکه در دوران بیکاری خود هستند و دنبال موقعیت شغلی متناسب با شرایط خود می‌باشند می‌توانند با عضویت به عنوان کارجو در سایت ایران استخدام و تنظیمات دریافت آگهی، آگهی‌های استخدام درج شده‌ در سایت را با توجه به استان انتخابی، رشته‌‍ تحصیلی، سابقه کاری و… به محض انتشار، در حساب کاربری خود دریافت نمایند.

جهت عضویت به عنوان کارجو در سایت ایران استخدام کلیک نمایید.

سخن پایانی

بیمه بیکاری در ایران به عنوان یک حمایت اجتماعی برای افراد بیکار‌ ارائه می‌شود و می‌تواند به کاهش فشار مالی بر افراد و خانواده‌ها در زمان بیکاری‌ کمک کند. اما استفاده‌ مداوم از این بیمه بدون تلاش برای یافتن‌ شغل جدید می‌تواند منجر به وابستگی و کاهش انگیزه برای اشتغال مجدد شود. همچنین، منابع مالی کشور که برای این بیمه تخصیص داده‌ می‌شوند، باید به طور بهینه مدیریت شوند تا بتوانند پایداری این حمایت را تضمین کنند. بهره‌گیری هوشمندانه و مسئولانه از بیمه بیکاری می‌تواند به افراد کمک کند تا در دوران بیکاری از بحران‌های مالی عبور کنند و در عین حال، فرصت‌های شغلی مناسب‌تری را بیابند. بنابراین، استفاده از این بیمه باید به عنوان یک راهکار موقتی و نه دائمی در نظر گرفته‌ شود.

جهت مشاهده فرصت‌های شغلی جدید در سایت ایران استخدام کلیک نمایید.

منبع: ایران استخدام