بررسی دلایل استرس کاری و مدیریت آن

زمان مطالعه: 7 دقیقه

راه های کنترل و مدیریت استرس در محیط کار

استرس در کار دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد که با توجه به روحیات فرد و شرایط کاری متفاوت است. در هر حال، استرس کاری، ناشی از هر دلیلی که باشد، آثار مخرب خود را بر جای خواهد گذاشت. بر این اساس بهتر است با افزایش مهارت‌های خود، راه‌های کنترل استرس و مدیریت استرس در محیط کار را پیدا کرد.
در غیر این ‌صورت استرس در محیط کار و زندگی شخصی فرد، عوارض جبران‌ناپذیری ایجاد خواهد کرد. با توجه به حساسیت این موضوع، در این مقاله تصمیم گرفتیم به بررسی دلایل استرس کاری و ارائه راهکارهایی جهت کنترل آن بپردازیم. خوشحال می‌شویم تا پایان همراه ما باشید.

استرس در محیط کار

استرس در لغت به معنی فشار و نیرو است. زمانی که فردی دچار استرس می‌شود، متحمل فشارهای روحی و روانی زیادی می‌شود. حال این استرس می‌تواند در جوانب مختلف زندگی فرد ایجاد شود. در واقع هنگامی‌که فردی نتواند نسبت به رویدادهای مختلف زندگی شغلی، اجتماعی و فردی خود سازگاری پیدا کند، فشار زیادی به او وارد می‌شود که در نهایت موجب بروز استرس در او خواهد شد.
استرس در محیط کار نیز نوعی از استرس است که فرد در طی انجام فعالیت‌های شغلی با آن مواجه می‌شود. این استرس متناسب با میزان تجربه ، قدرت و ضعف فرد شاغل عوارضی برای او ایجاد می‌کند. به عنوان مثال وجود مشکلات روانی، جسمانی و رفتاری از عوارض ناشی از استرس در محیط کار است. استرس شغلی همچنین بر اساس شرایط و ویژگی‌های رفتاری فرد دارای انواع مختلفی است. در ادامه در مورد انواع آن، دلایل استرس کاری و عوارض ناشی از آن بیشتر صحبت می‌کنیم.

انواع استرس شغلی

با توجه به تحقیقات و پژوهش‌های انجام شده، بیش از 40 درصد از افراد بزرگسال، در طول دوره کاری خود دچار استرس کاری شده‌اند که باعث شده است بسیاری از شب‌ها، تا دیروقت نتوانند بخوابند. در واقع از آن‌جایی که هر شغل شرایط و امکانات خاص خود را دارد، هر فردی ممکن است در شغل خود، با استرس کاری مواجه شود.
بر این اساس اگر هر فرد بتواند، نوع استرس شغلی خود را تشخیص دهد، بهتر می‌تواند راهکارهای مقابله با آن را پیدا کند. در ادامه به ذکر چند مورد از انواع استرس شغلی می‌پردازیم.

• استرس ناشی از ترس

گاهی اوقات وجود یک ترس، باعث ایجاد استرس کاری می‌شود. به عنوان مثال داشتن یک رئیس بداخلاق و قانونمند، استخدام در کار جدید ممکن است در شما ایجاد کند. در واقع زمانی که احساس می‌کنید رئیستان از شما خوشش نمی‌آید، و یا اینکه رزومه قوی در دست ندارید، ترس‌های زیادی بر شما غالب خواهد شد. در نتیجه باعث بروز استرس در شما می‌شود.
چنانچه به عنوان کارجو دنبال کار هستید و هنوز رزومه کامل و قوی برای خود ایجاد نکرده اید، میتوانید با استفاده از سیستم رزومه ساز رایگان ایران استخدام، رزومه خود را در کوتاه ترین زمان و با بالاترین دقت ایجاد نمایید.
اولین قدم برای کاهش استرس در محیط کار، بهتر است با یک فرد آگاه به عنوان مثال سرپرست واحدتان در مورد ترس‌های مربوط به محل کارتان صحبت کنید. در این صورت می‌توانید بسیاری از ترس‌های خود را که تنها در ذهن خودتان وجود داشته است را از بین ببرید. برای رفع نگرانی از دست دادن شغلتان نیز، سعی کنید سطح توانایی‌ها و مهارت‌های خود را افزایش دهید تا اطمینان خاطر بیشتری نسبت به خود کسب کنید.

• استرس ناشی از کار زیاد

بیش از حد کار کردن نیز که باعث ایجاد استرس می‌شود دو حالت دارد. گاهی اوقات فرد به دلیل اعتیاد به پرکاری، وظایف بیش از حد و خارج از توان را با مهلت‌های غیر واقع بینانه بر عهده می‌گیرد. در این شرایط اگر خودتان مسئول کار زیاد کردن هستید، بهتر است در روال کار خود تجدید نظر کنید. چرا که کار زیاد باعث ایجاد استرس و به مراتب آن عوارض جدی‌تری خواهد شد. هر بدن برای انجام درست فعالیت‌های خود نیاز به استراحت و بازیابی توان و قدرت بدنی خود دارد.
در شرایط دیگر نیز ممکن است حجم کارهایی که از طرف کارفرما محول شده است زیاد باشد، در این صورت نیز بهتر است با سرپرست یا کارفرما خود صحبت کنید. از او خواهش کنید وظایف روزانه شما را کاهش دهد و در صورت امکان از یک کارمند دیگر جهت انجام کارهای اضافی کمک بگیرد.

• استرس شغل جدید

همانطور که پیشتر درباره تغییر شغل صحبت کردیم، وارد شدن در یک شغل جدید با شرایط و محل کار جدید ممکن است برای هر فردی با ایجاد استرس همراه باشد. در واقع زمانی که یک فرد به عنوان تازه وارد به یک محیط کاری وارد می‌شود، هر فردی که در آن‌جا شاغل است ممکن است به خود اجازه دهد که روی اعصاب فرد جدید راه برود. (این استرس به ویژه در کارآموزان دیده میشود)
کارجویانی که در سایت ایران استخدام عضو شده و پس از موفقیت در آزمون ها و مصاحبه های شغلی استخدام شده اند، درباره خاطرات روز اول شروع کار خود گفته اند. از این گفته ها و تجربیات پیداست که همواره شروع شغل جدید علاوه برتجربیات شیرین، استرس هایی در پی دارد.

در چنین شرایطی بهتر است خونسردی خود را حفظ کنید. بهتر است تا عادی شدن شرایط کاری، مراقب حرف زدن، کار کردن و حتی لباس پوشیدن خود باشید. جهت کنترل استرس کاری در چنین شرایطی، می‌توانید برای شناخت بهتر همکاران و سرپرست خود تلاش کنید. تا حد امکان در تلاش برای کمک کردن به دیگران باشید. در واقع از این طریق می‌توانید در زمان کوتاهی از محبوبیت در بین همکاران خود برخوردار شوید و در نهایت در شغل جدید خود حس بهتری پیدا کنید.

• استرس مواجه شدن با افراد مختلف

این نوع استرس کاری زمانی ایجاد می‌شود که فرد از مقابله شدن با افراد یا گروهی خاص ترس و واهمه دارد. در این صورت دچار نگرانی و اضطراب می‌شود. به عنوان مثال ممکن است زمان روبرو شدن با مدیر شرکت (خصوصا هنگام مصاحبه شغلی) دچار استرس شود و این اضطراب هم ناشی از این باشد که می‌خواهد خود را در نظر او خوب و کامل نشان دهد. برای مقابله با این نوع استرس بهتر است با قرار گرفتن در موقعیت نامطلوب تلاش کنید ترس و استرس خود را از بین ببرید. اگر شما هم بزودی در مصاحبه شغلی قرار خواهید گرفت، پیشنهاد میکنیم نمونه سوالات مصاحبه حضوری سایت ایران استخدام را مطالعه نمایید.

• مطلب مرتبط: در مصاحبه استخدامی چه میپرسند؟

دلایل استرس در محیط کار و راه های کاهش آن

به طور کلی انواع استرس شغلی، ناشی از دلایل مختلف فردی و گروهی در محیط کار می‌شود. همان‌طور که گفته شد، برای هر فرد نیز متفاوت است. به عنوان مثال از دلایل شایع استرس در محیط کار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• ترس از اخراج شدن
• عدم کنترل نحوه انجام کار
• فشار ناشی از انجام کار در سطح مطلوب و تمام وقت
• فشار برای برآورده کردن انتظارات اضافی جهت کسب رضایت شغلی
• اضافه کاری بیشتر با توجه به کمبود کارکنان
• سخت گیری بیش از حد مدیران
• رفتارهای نامناسب همکاران که باعث آزار و اذیت فرد خواهد شد.
• داشتن حجم کار بالا
• رفت‌ و آمدهای سخت و طولانی
• احساس قرار گرفتن در شرایط خطرآفرین
• بدخلقی و بداخلاقی مراجعه کنندگان و مشتریان

علاوه بر موارد فوق، دلایل بسیار دیگری وجود دارد که استرس در محیط کار از آن‌ها ناشی می‌شود. به عنوان مثال مشکلات خانوادگی، مالی، ترس از آینده و کم خوابی نیز نمونه‌هایی از دلایل استرس کاری هستند.

دلایل گروهی ایجاد استرس در محیط کار

از دلایل گروهی ایجاد استرس در محیط کار، می‌توان به نداشتن روابط خوب با همکاران اشاره کرد. در واقع زمانی‌که یک فرد در محیط کاری خود روابطی بدون صمیمیت و همراه با رقابت ناسالم بین همکاران خود دارد، احساس بی اعتمادی پیدا می‌کند. در نتیجه دچار استرس می‌شود و هرچه این شرایط ادامه دار باشد، ممکن است میزان استرس و روان پریشی فرد بیشتر شود.

راه های کاهش استرس در محیط کار

در مطالب فوق تا حدودی با دلایل استرس کاری آشنا شدید. به طور کلی استرس در محیط کار ناشی از هر عللی که باشد، عوارض‌های جدی برای فرد و اطرافیان خواهد داشت. بر این اساس بهتر است یاد بگیریم با شناخت راهکارهای کنترل استرس، بر آن غلبه کنیم.
یکی از مهم‌ترین راهکارهای کاهش استرس در محیط کار، دور بودن از شرایط و عواملی است که باعث ایجاد استرس در فرد می‌شود. هرچند انجام این کار به قطع یقین شاید سخت یا غیرممکن به نظر برسد. البته در صورت همکاری کارفرما می‌توان با ارائه راهکارهای کاهش استرس شغلی کارکنان، در این مسیر قدم برداشت.
در واقع کارفرمایان می‌توانند جهت ایجاد آرامش و امنیت در محیط کاری کارکنان تلاش کنند. کمک به ایجاد روابط سالم بین کارمندان، مشخص کردن انتظارات هر شخص، بهبود شرایط فیزیکی محیط کاری، ایجاد تناسب بین ساعات کاری و دستمزد کارکنان، ارزش قائل شدن برای کارکنان و رفتار مناسب با آن‌ها نمونه‌ای از راهکارهایی است که یک کارفرما می‌تواند برای کاهش استرس در محیط کاری انجام دهد.

چگونه بر استرس در محیط کار غلبه کنیم؟

راهکارهایی که برای کاهش استرس در محیط کاری ذکر شد، مربوط به اقدامات کارفرما و محیا ساختن شرایط در محیط کاری بود. گاهی اوقات ممکن است در چنین شرایطی، هیچ کس نتواند به فرد کمک کند. بنابراین بهتر است یاد بگیریم که چگونه بر استرس خود در محیط کار غلبه کنیم. راهکارهای زیر نمونه‌ای از اقداماتی است که به فرد کمک می‌کند در جهت کنترل استرس کاری قدم بردارد.

1. طراحی یک برنامه جهت زمان‌بندی درست فعالیت‌های خود در شرکت یا سازمان
2. گذراندن وقت بیشتر با خانواده و سفر رفتن در روزهای تعطیل، جهت کاهش فشار روانی ناشی از کار
3. ایجاد تغییر در فضای کاری مانند خرید یک گلدان یا اشیا موردعلاقه بر روی میز کار خود
4. داشتن نظم و به موقع رسیدن به محل کار
5. تلاش برای بهبود روابط با همکاران و کارفرما
6. انجام کارهای موردعلاقه مانند کتاب خواندن، موسیقی گوش دادن، فیلم دیدن و… در مواقع بیکاری
7. یادداشت کردن کارهایی که قرار است در طول هفته انجام شود.
8. بهتر است وظایفی که نیاز به صرف انرژی بیشتری دارد، در ساعات اولیه روز که پرانرژی‌تر هستید انجام شود، در این صورت کمتر دچار استرس خواهید شد.

عوارض ناشی از استرس در محیط کار

در مواقعی که استرس در محیط کار ناشی از یک دلیل زودگذر و موقتی است، در این صورت با رفع مشکل و کنترل استرس ناشی از آن، مسئله برطرف می‌شود. در این شرایط مشکلی برای فرد به وجود نمی‌آید و پس از آن نیز می‌تواند در کمال آرامش به انجام کار خود ادامه دهد.
در مقابل گاهی اوقات به دلیل عدم کنترل فرد در برطرف کردن استرس، ممکن است تا مدت طولانی با او همراه باشد. در این صورت بدن برای مقابله با عوامل استرس‌زا وارد عمل می‌شود. در نتیجه مشکلات روحی، روانی و جسمی مختلفی برای فرد به وجود می‌آید.
در واقع وجود استرس‌های بلند مدت و عدم کنترل آن باعث خستگی و مشکلات جسمی فراوانی می‌شود. در چنین شرایطی بدن دچار ضعف و ناتوانی می‌شود و در نهایت زمینه برای بروز انواع بیماری‌ها فراهم می‌شود.
طی پژوهش‌های صورت گرفته در سال‌های گذشته، با توجه به مقالات تحقيقاتی برای استرس در کار و بروز بیماری‌های ناشی از آن، موارد زیر بسیار دیده شده است.

• بروز اختلالات خواب
• ایجاد مشکل در عملکرد درست سیستم گوارشی
• اسپاسم عضلانی و سردرد
• بروز مشکلات در روابط خانوادگی و دوستانه
• نداشتن تمرکز
• افسردگی
• استفاده از روش‌های ناسالم مانند روی آوردن به سیگار و مواد مخدر جهت غلبه بر استرس
• بروز حالات عصبی در فرد مانند کج خلقی و پرخاشگری

بررسی ارتباط بین استرس های شغلی و حوادث ناشی از کار

بر اساس نتایج مشاهدات و بررسی‌های انجام شده، از علت‌های عمده بروز حوادث در محل کار می‌توان به خطاهای انسانی اشاره کرد. از طرفی این اشتباهات و خطاهای انسانی به دلیل استرس شغلی است که در فرد وجود دارد. طبق آمارهای به دست آمده از سازمان جهانی کار، استرس کاری و عوارض ناشی از آن، همه ساله باعث ایجاد حوادث زیادی در محل کار می‌شود.
این سازمان همچنین در سال ۲۰۱۷، گزارش حدود ۲۳۰ میلیون حوادث شغلی به طور سالانه داده است. از طرفی، بر اساس این آمار، هرکدام از حوادث به بار آمده، خود هزینه‌های سنگینی را به صورت مستقیم و غیرمستقیم به اقتصاد کشور وارد کرده است.

سخن پایانی

استرس در محیط کار به عوامل مختلفی بستگی دارد و هر فرد شاغل ممکن است در برهه‌ای از زندگی خود، آن را تجربه کرده باشد. انواع مختلف استرس کاری ناشی از عوامل مختلفی است که آگاهی از آن‌ها در پیدا کردن راهکارهای مقابله با استرس بسیار مؤثر است.
در این مقاله ضمن معرفی انواع استرس شغلی، به بیان دلایل بروز آن و عوارض ناشی از استرس‌های کاری پرداختیم. امیدواریم مورد توجه و رضایت شما واقع شده باشد.