معرفی رشته آموزش کودکان استثنایی (کودکان خاص)

آشنایی با رشته آموزشی کودکان خاص

رشته آموزش کودکان استثنایی (به انگلیسی Exceptional children) به آموزش و پرورش کودکان دارای نیازهای ویژه‌ (اعم از عقب ماندگی ذهنی، مشکلات یادگیری، اختلالات گفتاری، بینایی، شنوایی، یا حرکتی و…) می‌پردازد. هدف اصلی این رشته‌، کمک به کودکان خاص برای دستیابی به بالاترین سطح از توانایی‌های فردی و فراهم کردن فرصت‌های مشارکتی اجتماعی است.
در ادامه ضمن معرفی این رشته‌، به نحوه ورود، بازارکار و درآمد آن خواهیم پرداخت.

معرفی رشته آموزش کودکان استثنایی

رشته‌ آموزش کودکان استثنایی یکی از شاخه‌های مهم علوم تربیتی است. این رشته‌ به آموزش کودکان عقب‌مانده‌ ذهنی و معلول جسمی، ناشنوا و نیمه‌ شنوا، نابینا و نیمه‌ بینا، ناسازگار و تیزهوش می‌پردازد. دانشجویان رشته‌ آموزش کودکان استثنایی با اصول روان‌شناسی رشد، شیوه‌های تشخیص و ارزشیابی، طراحی برنامه‌های آموزشی فردمحور و روش‌های تدریس متناسب با نیازهای خاص هر کودک آشنا می‌شوند.

نحوه ورود به رشته آموزش کودکان استثنایی

رشته‌‌‌ آموزش کودکان استثنایی در مقطع کارشناسی فقط در دانشگاه‌های فرهنگیان ارائه می‌شود. علاقه‌مندانی که قصد دارند در دانشگاه‌هایی غیر از فرهنگیان در این حوزه تحصیل کنند، لازم است بایستی در مقطع کارشناسی، رشته‌ی “علوم تربیتی” را انتخاب نمایند.
علاقمندان به این رشته‌ باید مسیر خود را از مقطع دبیرستان با انتخاب رشته‌ی انسانی آغاز کنند. پس از اتمام 3 سال دوره متوسطه دوم و کسب دیپلم انسانی بایستی در کنکور سراسری شرکت نموده و پس از اعلام نتایج در صورت کسب رتبه‌ی موردنیاز، رشته‌ی علوم تربیتی را انتخاب نمایند.
پس از اتمام دوره کارشناسی در کنکور کارشناسی ارشد شرکت نموده و رشته‌ی روانشناسی آموزش کودکان استثنایی را برای ادامه تحصیلات خود انتخاب نمایند.

🎯 نکته:
امکان ورود به این رشته از طریق رشته‌های “تجربی” و “ریاضی” نیز امکان پذیر است اما مسیر اصلی ورود، تحصیل در “گروه انسانی” می‌باشد.

رشته کودکان استثنایی در مقطع کارشناسی ارشد

این رشته‌ در مقطع کارشناسی ارشد، باعنوان رشته‌ “روانشناسی و آموزش کودکان استثنايی” ارائه می‌شود. دانشجویان این رشته‌ جهت فارغ التحصیلی و کسب مدرک کارشناسی ارشد بایستی در 32 واحد که متشکل از 12 واحد دروس تخصصی، 8 واحد دروس اصلی، 6 واحد دروس پایه و 6 واحد پایان نامه نمره‌ی قبولی کسب نمایند.
برخی از دانشگاه های دارای رشته‌ کودکان استثنایی عبارتند از:

• دانشگاه‌های سراسری – دولتی
• دانشگاه‌های پردیس خودگردان
• دانشگاه‌های پیام نور
• دانشگاه‌های غیرانتفاعی

رشته آموزش کودکان استثنایی در دانشگاه فرهنگیان

علاوه‌بر دانشگاه‌های مذکور، این رشته‌ در دانشگاه‌های فرهنگیان باعنوان “آموزش دانش‌آموزان با نیازهای ویژه” ارائه می‌شود.
دانشگاه‌های فرهنگیان برای این رشته‌، فقط از طریق کنکور فرهنگیان و با ظرفیت خیلی کم دانشجو می‌پذیرند.
افراد پس از شرکت در کنکور فرهنگیان و اعلام اسامی پذیرفته‌شدگان، در صورت دعوت به مصاحبه باید مراحل مصاحبه عمومی (گزینش)، ارزیابی اختصاصی، معاینات پزشکی را طی کنند و منتظر نتایج مصاحبه برای قبولی نهایی باشند. داشتن سلامت جسمی، روحی و توانایی ارتباط مؤثر با کودکان از الزامات ورود به این رشته‌‌ است.
تعداد کل واحدهای درسی “آموزش دانش‌آموزان با نیازهای ویژه‌‌” در دوره‌‌ کارشناسی پیوسته‌ 150 واحد است. از این تعـداد 26 واحد دروس عمومی، 13 واحد دروس تربیت اسلامی، 14 واحد دروس تربیتی، 97 واحد دروس تخصصی می‌باشد.

بازار کار رشته کودکان استثنایی

اصلی‌ترین مسیر شغلی فارغ‌التحصیلان این رشته‌، استخدام در سازمان آموزش و پرورش به‌عنوان معلم و مربی کودکان استثنایی است.
افرادی که در دانشگاه‌‌های فرهنگیان تحصیل می‌کنند، ابتدا به‌عنوان دانشجو معلم شناخته شده‌ و پس از فارغ‌التحصیلی موفق و طی دوره آزمایشی، به‌طور رسمی و قطعی می‌توانند عضوی از جامعه‌ی معلمان و فرهنگیان کشور شناخته‌ شوند.
افرادی که در دانشگاه‌های به‌غیر از فرهنگیان تحصیل نموده‌اند می‌توانند با شرکت در آزمون‌های سراسری آموزش و پرورش در صورت قبولی به‌عنوان معلم رسمی استخدام شوند. جذب نیروی سازمان آموزش و پرورش برای این شغل از طریق آزمون استخدامی سراسری می‌باشد.

🎯 مطلب مرتبط: مشاهده اخبار استخدام سازمان آموزش و پرورش

یکی دیگر از سازمان‌های دولتی که از فارغ التحصیلان این رشته‌ نیرو جذب می‌کند، سازمان بهزیستی است. معمولا جذب نیروی این سازمان نیز از طریق آزمون استخدامی (آزمون دستگاه‌های اجرایی) می‌باشد.

🎯 مطلب مرتبط: مشاهده اخبار استخدام سازمان بهزیستی

افرادی که علاقه‌‌‌مندند به‌صورت آزاد و مستقل فعالیت داشته باشند می‌توانند پس از دریافت پروانه تأسیس مرکز مشاوره و توانبخشی کودکان با نیازهای ویژه، مراکز مشاوره و ارزیابی خود را تاسیس کرده و یا به‌عنوان درمانگر در کلینیک‌های توان‌بخشی فعالیت نمایند.

🎯 نکته:
پروانه تأسیس مرکز مشاوره و توانبخشی کودکان با نیازهای ویژه، توسط “اداره کل بهزیستی استان مربوطه” صادر می‌شود.

درآمد و حقوق آموزش کودکان استثنایی در ایران

درآمد افرادی که در مراکز توانبخشی فعالیت می‌کنند معمولا ترکیبی از حقوق ثابت و مزایا است. حقوق دریافتی آن‌ها براساس وزارت کار و نوع مرکز (خصوصی یا دولتی) تعیین می‌شود.
فارغ التحصیلان این رشته‌ که علاقمند به تدریس در مدارس دولتی هستند درآمد آن‌ها به عواملی مانند نوع قرارداد (رسمی یا حق‌التدریس)، نوع مدرسه (دولتی یا غیر انتفاعی)، رتبه‌بندی، مدرک تحصیلی، سابقه کار و.. بستگی دارد و حقوق و مزایای آن‌ها طبق قانون مدیریت خدمات کشوری و تعرفه‌های رسمی آموزش و پرورش تعیین می‌شود. همچنین معلمان کودکان استثنایی دارای “فوق العاده ویژه باعنوان حق استثنایی” هستند.
جهت اطلاع از حقوق و درآمد معلمان، به صفحه اختصاصی “اخبار جدید حقوق معلمان” در سایت ایران استخدام مراجعه نمایید.

🎯 مشاهده اخبار حقوق فرهنگیان و معلمان

درآمد افرادی که در مدارس غیر انتفاعی استثنایی تدریس می‌کنند براساس ساعات تدریس که در قرارداد تعیین شده‌ است محاسبه‌‌‌ می‌‎شود. برخلاف معلمان دولتی، حقوق معلمان غیر انتفاعی توافق فردی بین مدرسه و معلم انجام می‌شود. البته چون معلمان غیرانتفاعی جزو کارکنان بخش خصوصی محسوب می‌شوند، رابطه کاری و دستمزد آن‌ها تابع قانون کار است. جهت اطلاع از حقوق و درآمد معلمان، به صفحه اختصاصی “اخبار حقوق معلمان مدارس غیرانتفاعی” در سایت ایران استخدام مراجعه نمایید.

🎯 اخبار حقوق معلمان مدارس غیرانتفاعی

راهنمای استخدام رشته‌‌ آموزش کودکان استثنایی

در سال‌های اخیر، علاوه بر مدارس دولتی استثنایی، مدارس و مراکز غیرانتفاعی کودکان با نیازهای ویژه در نقاط مختلف کشور روند گسترش قابل توجهی داشته‌ است. افرادی که خواستار تدریس در مدارس غیر انتفاعی و فعالیت در مراکز توان‌بخشی هستند می‌توانند از طریق سایت کاریابی ایران استخدام تمامی فرصت‌های شغلی مدارس و مراکز را در سراسر کشور مشاهده نموده و برای فرصت‌های شغلی فعال و متناسب با شرایط خود رزومه شغلی ارسال نمایند.
برای برقراری ارتباط مؤثر با کارفرما و معرفی مهارت‌ها و سوابق شغلی، داشتن یک رزومه شغلی حرفه‌ای ضروری است. از این رو سایت ایران استخدام این امکان را فراهم کرده است تا کارجویان با استفاده از سیستم رزومه ساز آنلاین، رزومه شغلی خود را ایجاد کرده و برای فرصت‌های شغلی فعال و موردنظر ارسال نمایند.

🎯 عضویت به‌عنوان کارجو

راهنمای جذب رشته‌ آموزش کودکان استثنایی

مدیران مراکز توان‌بخشی و مدارس غیرانتفاعی برای پاسخ‌گویی به نیازهای متنوع کودکان و اجرای مؤثر برنامه‌های آموزشی، نیازمند نیروی متخصص در این زمینه هستند تا کیفیت آموزش، رعایت استانداردها و رشد هدفمند کودکان را تضمین کنند. از این رو مدیران مراکز توان‌بخشی می‌توانند با درج آگهی در سایت ایران استخدام و جذب نیروی آموزشی، زمینه بهبود مجموعه خود را فراهم کنند و با بهره‌گیری از نیروهای متخصص، کیفیت آموزش و پرورش کودکان را ارتقا دهند.

🎯 عضویت به‌عنوان کارفرما و درج آگهی استخدام

سخن پایانی

رشته‌ آموزش کودکان خاص، یکی از حوزه‌های تخصصی و ارزشمند نظام آموزشی کشور است. این حرفه‌ تلفیقی از صبر و تعهد انسانی است و نقش مهمی را در تحقق عدالت آموزشی و ارتقای کیفیت یادگیری ایفا می‌کند. تربیت معلمان آگاه و توانمند در این رشته‌، زمینه‌ساز رشد علمی، اجتماعی و عاطفی کودکانی است که نیاز به حمایت و آموزش ویژه دارند.

منبع: ایران استخدام