بررسی ساختار بازار کار شغل «کارمند بیمه» در ایران نشان میدهد که این عنوان شغلی در دو بستر عمده فرصتهای شغلی دارد: نخست، در نهادهای رسمی بیمهای دولتی (نظیر سازمان تأمین اجتماعی، بیمه مرکزی، بیمه سلامت و برخی بانکهای بیمهگر) و دوم در شبکه دفاتر نمایندگی و واحدهای خدمات بیمهای شرکتهای بیمه فعال در بخش خصوصی. با وجود اینکه فرصتهای استخدام در بخش دولتی عموماً در قالب آزمونهای سراسری و با تمرکز بر سمتهای کارشناسی بیمه انجام میشود، دادههای میدانی و فراوانی آگهیهای منتشرشده در یک سال اخیر نشان میدهند که بیش از ۸۵٪ تقاضای بازار کار برای شغل «کارمند بیمه» در بخش خصوصی متمرکز است. این بخش، شامل دفاتر فروش نمایندگیها، شعب ارائه خدمات، مراکز تماس مشتریان و برخی شرکتهای واسطه بیمهای است که برای جذب نیروهای عملیاتی و اجرایی بیمه اقدام میکنند. شغل «کارمند بیمه» در ساختار سازمانی شرکتهای بیمهگر، نمایندگیهای بیمه و دفاتر صدور بیمهنامه، بهعنوان یکی از موقعیتهای کلیدی در خط مقدم ارتباط با مشتریان و اجرای عملیات بیمهای تعریف میشود. این نقش، بهطور مستقیم در اجرای فرایندهای صدور، تمدید، پاسخگویی، پیگیری و بایگانی اسناد بیمهنامه نقش دارد. در ساختار سازمانی دفاتر بیمه، کارمند بیمه معمولاً تحت عنوانهایی چون «اپراتور صدور بیمه»، «کارشناس فروش بیمه»، «پشتیبان بیمهای»، یا «نماینده امور بیمهنامه» تعریف میشود و از نظر جایگاه، زیر نظر مدیر دفتر، سرپرست فروش یا مسئول شعبه فعالیت میکند. وظایف شغلی کارمند بیمه شامل طیفی از فعالیتهای عملیاتی و خدماتی است که بسته به نوع بیمهنامه (شخص ثالث، بدنه، آتشسوزی، درمان، عمر و...) متفاوت است. از جمله مهمترین وظایف این شغل میتوان به ثبت اطلاعات بیمهگذار و صدور بیمهنامه در سامانههای شرکت بیمه، انجام محاسبات اولیه نرخ بیمه و استعلام تخفیف یا سوابق مشتری، ارائه مشاوره مقدماتی به مشتری درباره انواع پوششها و شرایط بیمهنامه، پیگیری تمدید، تغییر یا ابطال بیمهنامه با رعایت مقررات شرکت بیمه، بایگانی اسناد فیزیکی یا دیجیتال و نگهداری سوابق مشتریان، پاسخگویی به مراجعات حضوری و تماسهای تلفنی بیمهگذاران و.. اشاره کرد. این شغل ماهیتی اجرایی و خدماتی دارد، اما در بسیاری از شرکتها، بهویژه در نمایندگیهای فعال، بستری برای ارتقاء به سمتهایی چون «مسئول دفتر»، «کارشناس ارشد فروش بیمه»، یا حتی «نماینده رسمی شرکت بیمه» فراهم میکند. تحلیل الگوهای رایج در آگهیهای استخدامی نشان میدهد که کارفرمایان فعال در بخش خصوصی برای جذب کارمند بیمه، مجموعهای از شرایط عمومی، تحصیلی و شخصیتی را مدنظر قرار میدهند. این شرایط، گرچه در شرکتهای مختلف ممکن است تفاوتهایی جزئی داشته باشند، اما در سطح کلی از الگوی نسبتاً ثابتی تبعیت میکنند. در بعد تحصیلی، اگرچه داشتن مدرک دانشگاهی الزامی نیست، اما اکثریت آگهیهای بررسیشده داشتن حداقل مدرک کاردانی یا کارشناسی در رشتههایی چون بیمه، مدیریت، حسابداری، امور مالی، علوم اقتصادی، کامپیوتر یا مهندسی صنایع را بهعنوان مزیت یا شرط لازم ذکر کردهاند. بررسیها حاکی از آن است که در برخی موارد، برای موقعیتهای صرفاً اجرایی (اپراتور صدور)، مدرک دیپلم نیز قابل قبول بوده، مشروط بر آنکه داوطلب تجربه یا مهارت عملی کافی در کار با سامانههای بیمهای داشته باشد. باتوجه به بررسی مجموع آگهیهای استخدام این حوزه گفتنی است نخستین و مهمترین ملاک در روند استخدام کارمند بیمه، تجربه قبلی در صدور بیمهنامه یا کار در نمایندگیهای بیمه میباشد. در بسیاری از آگهیها، سابقه فعالیت حتی کوتاهمدت در شرکتهای بیمه یا آشنایی با سامانههای داخلی بیمهگر، بهعنوان مزیت رقابتی یا شرط استخدام ذکر شده است. باتوجه به بررسی کارشناسان ایران استخدام لازم به توضیح است که در بعد ویژگیهای فردی و نگرشی، شرایط زیر بهصورت مکرر در آگهیها ذکر شدهاند:
روابط عمومی بالا و مهارت در ارتباط مؤثر با مشتریان
توانایی کار با نرمافزارهای اداری (Word، Excel، Outlook)
آشنایی با سامانههای صدور و مدیریت بیمهنامه در شرکتهای مختلف (مانند پرتال بیمه ایران، پاسارگاد، سامان، و...)
درک اصول اولیه محاسبه حق بیمه، تخفیفها، جریمه دیرکرد، و نرخگذاری بیمهای
آشنایی با انواع پوششهای بیمهای، محدودیتها، استثنائات و مدارک موردنیاز هر رشته بیمهای (شخص ثالث، درمان، بدنه، آتشسوزی، عمر و...)
در مورد جنسیت گفتنی است الگوی استخدامی تا حدودی وابسته به ماهیت و فضای دفتر میباشد. با این حال، تحلیل آگهیها نشان میدهد که در دفاتر فعال در بیمههای درمان، عمر یا شخص ثالث، تمایل به جذب نیروی خانم بیشتر است.