مراحل استخدام در سازمان های دولتی

شرح مراحل آزمون های استخدامی دولتی

در مبحث قبل مراحل برگزاری آزمون های استخدامی دولتی را شرح دادیم (مشاهده) همانطور که گفتیم سازمان ها و مراکز دولتی برای جذب و گزینش نیروی مورد نیاز خود اقدام به برگزاری آزمون استخدامی می‌نمایند، و اما در ادامه به شرح مراحلی که کارجو پس از قبولی در آزمون علمی جهت استخدام لازم است طی نماید می‌پردازیم.

اخطار: با توجه به اینکه مطلب مذکور در کتاب منتشر شده ایران استخدام عیناً نقل شده است و دارای مالیکیت مادی و معنوی برای صاحب اثر آن می باشد، هرگونه کپی برداری از این مطلب منجر به پیگرد قانونی خواهد شد.

 مراحل کلی استخدام در سازمان‌های دولتی از برگزاری آزمون تا اعلام نتایج نهایی و شروع به کار 

مرحله 1: شرکت در آزمون علمی (کتبی) استخدامی
مرحله 2: اعلام نتایج چند برابر و یا یک برابر آزمون علمی (کتبی) استخدامی
مرحله 3: تحویل مدارک معرفی شدگان مرحله آزمون علمی (با توجه به اطلاعیه سازمان مربوطه که پس از اعلام نتایج منتشر میشود)
مرحله 4: مصاحبه عمومی، تخصصی و روانشناسی
مرحله 5: اعلام نتایج مصاحبه تخصصی و عمومی به میزان 1 برابر ظرفیت
مرحله 6: تحویل مدارک گزینش
مرحله 7: مصاحبه گزینش (شامل مصاحبه عقیدتی و سیاسی و تحقیقات محلی و گاها استعلام)
مرحله 8: اعلام نتایج مصاحبه گزینش
مرحله 9: معاینات پزشکی (بسته به اولویت سازمان ممکن است در مراحل قبل‌تر برگزار شود)
مرحله 10: دوره آموزشی (ضمن خدمت و یا قبل از شروع به کار رسمی به عنوان کار آموز)
مرحله 11: شروع به کار

 مرحله 1: شرکت در آزمون علمی (کتبی) استخدامی

پس از اخد مجوز برگزاری آزمون از مراجع مربوطه و انتخاب مجری، سازمان‌ها می‌توانند آزمون استخدامی را برگزار کنند. برای ورود به پروسه استخدام در سازمان‌های دولتی، اولین مرحله شرکت در آزمون‌های استخدامی می‌باشد که توسط سازمان و یا شرکت موردنظر برگزار می‌شود. برای اطلاع از جدیدترین آگهی‌های استخدام سازمان‌های دولتی به محض انتشار، کلیک نمایید.
آزمون‌های استخدامی شامل منابع مطالعاتی می‌باشد که مفاد آن در دفترچه راهنمای آزمون درج و اطلاع‌رسانی می‌شود.

 راهنمای مطالعه برای آزمون استخدامی

برای کسب آمادگی جهت شرکت در آزمون‌ کتبی استخدامی، کارشناسان واحد آموزش ایران استخدام بهترین منابع معرفی شده پذیرفته‌ شدگان و نمونه سوالات استخدامی با پاسخ تشریحی را جمع‌آوری  و ارائه نموده‌اند:

  آموزشی: نحوه مطالعه برای آزمون استخدامی

  دانلود نمونه سوالات استخدام سازمان ها و مراکز دولتی

  سفارش پستی کتاب های استخدامی ویژه ایران استخدام

   تجربیات پذیرفته شدگان جهت قبولی در آزمون استخدام

  مشاوره: نحوه برنامه ریزی جهت مطالعه در آزمون های استخدامی

 مرحله 2: اعلام نتایج آزمون علمی (کتبی)

با برگزاری آزمون کتبی، کارجویان منتظر اعلام نتایج اولیه خواهند بود، زمان اعلام نتایج بستگی به برنامه‌ریزی سازمان استخدام کننده‌ دارد. افراد قبول شده در این مرحله به میزان چند برابر ظرفیت وارد مراحل بعدی روند استخدامی میشوند. نتایج این آزمون توسط موسسه مجری از طریق سامانه امتحانات اعلام می‌شود. 
در استخدامی های دولتی از 100 نمره کلی که داوطلب استخدامی باید در نهایت کسب کند، 70 درصد آن مربوط به بخش آزمون علمی و 30 درصد آن مربوط به بخش مصاحبه است. در نهایت پس از برگزاری مصاحبه ها از جمع 100 نمره کسب شده نهایی افراد برتر به میزان یک برابر ظرفیت بر اساس بالاترین امتیاز از 100 به میزان ظرفیت مورد نیاز به مرحله گزینش معرفی خواهندشد. بنابراین صرفا با آزمون علمی و رتبه‌های کسب شده در آن نتیجه نهایی افراد مشخص نخواهد شد.

نکات مهم:
1- در آزمون‌های دولتی و نیمه دولتی به صورت معمول نتایج مرحله آزمون علمی (کتبی) استخدامی به صورت چند برابر ظرفیت اعلام میگردد؛ اما در موارد معدودی نیر بسته به سیاست استخدامی سازمان استخدام کننده، ممکن است نتایج آزمون علمی استخدامی به صورت یک برابر ظرفیت اعلام گردد.
به طور معمول در صورت اعلام نتایج آزمون علمی استخدامی به صورت یک برابر ظرفیت، مصاحبه تخصصی و عمومی برگزار نمی‌شود و افراد پذیرفته شده به میزان 1 برابر ظرفیت اعلام شده مستقیماً به مرحله گزینش معرفی می‌شوند.

2- اعلام چند برابر ظرفیت نتایج در مرحله آزمون علمی به این معنی است که بیش از ظرفیت واقعی مورد نیاز، افراد در مرحله آزمون علمی معرفی شده‌اند تا پس از ورود به مرحله مصاحبه تخصصی و عمومی و انجام رقابت، به میزان 1 برابر ظرفیت به گزینش دعوت شوند. در این حالت نمره مصاحبه تخصصی و عمومی افراد با نمره آزمون علمی آنها با نسبت تعیین شده توسط سازمان جمع شده و در نهایت بر اساس بالاترین جمع نمره به میزان یک برابر ظرفیت افراد جهت معرفی به گزینش اعلام نتایج میشوند.

توجه: برای کسب آمادگی جهت حضور در جلسات مصاحبه و آشنایی با سوالات، صفحه گلچین مهمترین سوالات مصاحبه ایران استخدام به شدت پیشنهاد می‌شود:

  مشاهده گلچین مهمترین سوالات استخدامی مصاحبه حضوری

 مرحله 3: تحویل مدارک

به صورت معمول بین 1 الی 4 هفته پس از اعلام نتایج اولیه آزمون کتبی توسط مجری آزمون، اطلاعیه‌ای در خصوص نحوه تحویل مدارک صادر میشود. البته ممکن هست به صورت همزمان هنگام اعلام نتایج آزمون استخدامی اطلاعیه در خصوص مراحل بعدی تحویل مدارک مورد نیاز و یا مکان و زمان مصاحبه ها توسط سازمان استخدام کننده منتشر میشود.

نکته: در برخی از موارد ممکن است مسئولین برگزاری آزمون استخدامی به جای صدور اطلاعیه از روش تماس تلفنی و یا پیامکی با پدیرفته شدگان استفاده نمایند که بسیار معدود می باشد.

 مرحله 4: مصاحبه عمومی، تخصصی و روانشناسی

در صورتی که نتایج آزمون کتبی چند برابر ظرفیت اعلام شده باشد، به صورت معمول در این مرحله پذیرفته شدگان جهت انجام رقابت و انتخاب نهایی وارد مصاحبه عمومی، تخصصی و روانشناسی میشوند. این مصاحبه شامل آیتم‌های مختلفی می باشد که در ادامه به هریک از این آیتم‌ها میپردازیم. لازم به ذکر است که  هر مصاحبه بسته به تصمیم سازمان مربوطه میتواند شامل همه و یا بخشی از این آیتم‌ها باشد.تمام این آیتم ها تحت عنوان مصاحبه تخصصی و عمومی و به صورت مشترک انجام میشود.

  مصاحبه عمومی

این سوالات شامل سوالات عمومی در رابطه با خود شما، مانند معرفی و نام دانشگاه، شغل پدر و مادر، نام رشته تحصیلی و هرگونه صحبت شخصی دیگر به بهانه آشنایی با شما و مشاهده نوع گفتارتان مطرح می‌شوند.

  مصاحبه تخصصی

مصاحبه تخصصی شامل آیتم‌های متفاوتی می‌باشد که در ادامه با هر یک از این آیتم‌ها آشنا می‌شویم.

1- سوالات تخصصی رشته تحصیلی: این بخش شامل سوالات تخصصی از مباحث مهم و کلیدی رشته تحصیلی شما می‌باشد.

2- سوالات عمومی و تخصصی در خصوص میزان آشنایی شما با سازمان مربوطه و مباحث کلیدی آن: از جمله این سوالات میتوانیم به مواردی همچون نام مدیر عامل فعلی سازمان، وظایف رشته شغلی که شما در آن قبول شده‌اید و سوالات در خصوص مباحث تخصصی مربوط به سازمان مربوطه اشاره کنیم.

3- آزمون‌های عملی: در برخی از رده های شغلی که نیاز به مهارت های خاص در انجام آن می باشد گاها آزمون‌هایی به صورت علمی از کارجویان گرفته میشود. مانند روخوانی و درک مطلب در آزمون استخدامی آموزش و پرورش. تست های ورزشی و بدنی در آزمون‌های استخدامی آتش نشانی و یا نگهبانی بانک‌‎ها یا سازمان‌های نظامی و یا کار با کامپیوتر و... .

4- آزمون هوش و استعداد سنجی:برخی سازمان‌ها برای بررسی دقیق‌تر استعداد و هوش افراد، اقدام به برگزاری آزمون هوش و استعداد سنجی می‌کنند که شامل تست‌ها و سوالات هوش و استعداد سنجی و سوالات تحلیلی عمومی می‌باشند.

توجه: برای آشنایی با سوالات مصاحبه تخصصی رشته‌ها و همچنین نحوه عملکرد مناسب در مصاحبه تخصصی، می‌توانید به صفحه زیر مراجعه نمایید.

  در مصاحبه های تخصصی و عمومی استخدامی چه می پرسند؟

 مصاحبه روانشناسی

مصاحبه روانشناسی یکی از بخش‌های مهم مصاحبه تخصصی می‌باشد، اما برخی سازمان‌ها این مصاحبه را به صورت مجزا برگزار می‌کنند. مصاحبه روانشناسی و روانشناختی یا به صورت مصاحبه یک روانشناس با شما انجام میشود و یا به صورت تکمیل فرم های روانسنجی که در اختیار شما قرار خواهد گرفت و یا هر دو مورد. سوالات مصاحبه روانشناسی شامل سوالاتی در رابطه بانقاط ضعف و قدرت شما، نحوه برخورد با مشتری عصبانی و...می‌باشد.

 مرحله 5: اعلام نتایج مصاحبه تخصصی و عمومی به میزان 1 برابر ظرفیت

پس از برگزاری و اتمام کامل مرحله مصاحبه عمومی،تخصصی و روانشناسی، کارجویان منتظر اعلام نتایج نهایی خواهند بود. جمع نمره آزمون کتبی و نمره مصاحبه، نمره کل کارجویان را تشکیل می‌دهد.
در صورتی که نتایج اولیه به صورت چند برابر ظرفیت اعلام شده باشد، از بین کل پذیرفته شدگان چند برابر ظرفیت در مرحله اول، در این مرحله فقط افرادی که توانسته‌اند در مجموع نسبت به رقیبان خود نمره کل بیشتری کسب کنند به میزان واقعی مورد نیاز (یعنی 1 برابر ظرفیت) به عنوان پذیرفته نهایی اعلام می‌شوند.
فاصله بین مرحله مصاحبه و اعلام نتایج نهایی به صورت دقیق مشخص نیست و بستگی به برنامه‌ریزی سازمان استخدام کننده‌ دارد، اما معمولا بین 1 الی 2 ماه می‌باشد.

 مرحله 6: تحویل مدارک گزینش

کارجویان پس از موفقیت و پذیرش در مرحله مصاحبه عمومی، تخصصی و روانشناسی، میبایست جهت انجام سایر مراحل به سازمان مربوطه مراجعه نماید تا جهت انجام مرحله گزینش به واحدهای زیربط معرفی گردند.
پیش از برگزاری گزینش، کارجویان باید مرحله تحویل مدارک را پشت سر بگذارند. در این مرحله کارجویان جهت ارائه مدارک خود اعم از عکس، اصل شناسنامه و کارت ملی (به همراه کپی آنها)، کروکی محل زندگی، اعلام چند معرف، اصل کارت پایان خدمت (ویژه آقایان)، اصل آخرین مدرک تحصیلی، مقالات چاپ شده مرتبط با رشته شغلی و یا گواهی پذیرش مقاله، کتب تألیفی و یا ترجمه شده مرتبط با رشته شغلی و ... طی اطلاعیه‌ای به هسته گزینش، دعوت میشوند.

 مرحله 7: مصاحبه گزینش

مصاحبه گزینش در دو مرحله، شامل مصاحبه عقیدتی سیاسی و تحقیقات محلی و گاها استعلام و استشهاد محلی انجام می‌گیرد.

 مرحله اول: مصاحبه عقیدتی و سیاسی

مرحله اول مصاحبه گزینش، شامل مصاحبه عقیدتی و سیاسی می‌باشد. سوالات مصاحبه گزینش در مرحله اول شامل سوالات عقیدتی (مربوط به احکام دینی) و مسائل اجتماعی و سیاسی روز ایران و جهان می‌شوند.
لازم به ذکر است که این مصاحبه در استخدام سازمان‌های دولتی قابل حذف نیست و حتما برگزار میشود.

 مرحله دوم: تحقیقات محلی 

پس از موفقیت داوطلبان در مرحله اول از مصاحبه گزینش، نوبت به تحقیقات محلی میرسد. در این مرحله محققین به دنبال تحقیقاتی از محل سکونت داوطلبان، محل کار یا دانشگاه، محل خدمت و یا تحقیقات از طریق معرف‌های اعلام شده می‌باشند.

  مشاهده مبحث آموزشی در رابطه با گزینش و مراحل آن

 مرحله 8: اعلام نتایج مصاحبه گزینش

هیات مرکزی موظف است حداکثر ظرف سه ماه پس از دریافت مدارک و برگزاری مصاحبه گزینش، نتایج را اعلام نماید. البته در مواردی همچون عدم تکمیل ظرفیت، وقوع حوادث غیر مترقبه و ...،این مدت حداکثر تا دو ماه، قابل تمدید می‌باشد.  
کارجویانی که در مراحل گزینش، رد صلاحیت شوند، در صورت اعتراض می‌توانند تقاضای کتبی خود را حداکثر تا دو ماه در هرمرحله پس از دریافت حکم به مرجع تجدیدنظر کننده تحویل دهند.
پذیرفته‌شدگان نیز باید حداکثر ظرف مدت یک ماه پس از اعلام دستگاه جهت ادامه مراحل جذب و استخدام به دستگاه اجرایی مربوط مراجعه نمایند. عدم مراجعه در مهلت مقرر، به منزله انصراف از استخدام در دستگاه اجرایی می‌باشد.

 مرحله 9: معاینات پزشکی 

یکی از مراحل موردنیاز و ضروری  قبل از استخدام انجام معاینات پزشکی می‌باشد. این معاینات به تناسب رده‌های شغلی مختلف در سازمان‌ها متفاوت است اما در حالت کلی برخی معاینات و آزمایش‌ها به صورت مشترک در تمام معاینات انجام می‌شوند، مانند معاینه عمومی دستگاه‌های قلب و عروق، کلیه‌ها، ریه‌ها، چشم و گوش، اعصاب و آزمایش خون و ادرار از نظر قند، چربی، عفونت، اعتیاد، نوارقلب و عکسبرداری از قفسه سینه و ستون فقرات و... .
روند این مرحله به این صورت است که کارجو پس از دریافت نامه معرفی به پزشک و آزمایشگاه از سمت سازمان استخدام کننده، به پزشک معرفی شده مراجعه کرده و پس از انجام معاینات، نامه تایید پزشکی و نتیجه آزمایش خود را به صورت مهر و موم شده  به سازمان تحویل می‌دهد. در صورتی که منع استخدامی از بابت حداقل‌های تعیین شده وجود داشته باشد، کارجو به یک پزشک متخصص جهت بررسی دقیق تر موضوع معرفی میشود. در این حالت اگر متخصص  مشکل را  قابل رفع تشخیص دهد، کارجو می‌تواند مجدداً به فرایند استخدامی بازگردد، در غیراینصورت از ادامه فرایند محروم می‌شود. مرحله انجام معاینات پزشکی ممکن است بر اساس اولویت سازمان مربوطه، در مراحل قبل‌تر برگزار شود.

  مشاهده مراحل معاینات پزشکی و طب صنعتی آزمون های استخدامی 

 مرحله 10: دوره آموزشی

پس از گذراندن تمام مراحل استرس‌زای قبلی، داوطلبان می‌توانند در سازمان مربوطه استخدام شده و شروع به کار نمایند؛ اما در بیشتر استخدامی‌های دولتی افراد پذیرفته شده یک دوره آموزشی را تحت عنوان کارآموزی طی می‌کنند. این دوره‌ها ممکن است شامل دوره‌های تئوری و عملی باشند که قبل یا همزمان با شروع کار داوطلب یا ترکیبی از هر دو برگزار شوند.

 مرحله 11: شروع به کار

دستگاه اجرایی موظف است حداکثر ظرف مدت سه ماه پس از اعلام نظر گزینش و انجام سایر تشریفات استخدامی، بعد از اخذ شماره مستخدم برای افراد پذیرفته شده نهایی از معاونت توسعه، نسبت به صدور حکم کارگزینی آنان اقدام نماید. در این مرحله کارجویان می‌توانند ثمره تمام تلاش‌های خود را بگیرند و در سازمون موردنظر خود استخدام شده و شروع به کار می‌کنند.

  مشاهده خاطرات اولین روز کاری کاربران ایران استخدام 

 سوالات متداول و مفاهیم مهم این بخش

 کاربرگ مصاحبه یعنی چه؟

 در هنگام مصاحبه کاربرگ‌هایی شامل نمرات و آیتم‌های نمره دار در اختیار مسئولین مصاحبه کننده قرار می‌گیرد که مسئولین مصاحبه کننده بر اساس آنها اقدام به اعمال نمرات هر آیتم به مصاحبه شونده می‌کنند. آیتم‌ها و نمرات موجود در این کاربرگ در هر سازمان متفاوت است.

 اعضای تیم مصاحبه کننده شامل چه کسانی هستند؟ 

 شامل چند نفر از مسئولین سازمان مربوطه که مسئولیت انجام مصاحبه را بر عهده دارند.

 منظور از چند برابر ظرفیت چیست؟

 به صورت معمول نتایج آزمون علمی جهت معرفی به مرحله مصاحبه تخصصی و عمومی به صورت چند برابر ظرفیت اعلام میشود. معمولا نتایج سازمان‌ها 1.5 برابر ظرفیت و یا 2 برابر ظرفیت و یا 3 برابر ظرفیت جهت معرفی به مرحله مصاحبه تخصصی و عمومی اعلام میشود. به عنوان مثال برای شغل محلی که ظرفیت پذیرش آن 2 نفر است، در اعلام نتایج به صورت 1.5 برابر ظرفیت 3 نفر اول جهت ورود به مرحله مصاحبه عمومی و تخصصی اعلام قبولی میشوند (2نفر ظرفیت پذیرش ضربدر1.5). در اعلام نتایج به صورت 2 برابر ظرفیت 4 نفر اول جهت ورود به مرحله مصاحبه عمومی و تخصصی اعلام قبولی میشوند (2نفر ظرفیت پذیرش ضربدر2). در اعلام نتایج به صورت 3 برابر ظرفیت 6 نفر اول جهت ورود به مرحله مصاحبه عمومی و تخصصی اعلام قبولی میشوند (2نفر ظرفیت پذیرش ضربدر3).