شرایط خلبان شدن در ایران چیست؟
خلبانی یکی ازرشته‌های موردعلاقه آقایان است. چنانچه وقتی از دانش‌آموزان پسر سوال می‌شود دوست دارید درآینده چه شغلی داشته باشید احتمالا بسیاری از آن‌ها پاسخ دهند خلبانی یا خلبان هواپیما. هرچند بسیاری از پسربچه‌ها بعد از طی کردن سال‌های تحصیلی، مسیر شغلی متفاوتی را انتخاب می‌کنند؛ اما علاقه به خلبانی همچنان در وجود بسیاری از آنان باقی می‌ماند. البته بسیاری از خانم‌ها نیز به خلبانی علاقمند هستند؛ اما نه به اندازه آقایان. واقعیت این است که طی کردن رشته خلبان و شرایط خلبان شدن کار هر کسی نیست. این رشته از نظر تحصیلی و سایر شرایط، الزاماتی دارد که ورود به آن را کمی سخت می‌کند. ما دراینجا به برخی از الزامات استخدام خلبان که هر فردی برای تبدیل شدن به خلبان ایرانی و ورود به بازار کار باید طی کند پرداخته‌ایم:
فهرست مطالب
چگونه خلبان شویم؟
همانطور که گفتیم خلبانی نیاز به طی کردن مسیری دارد که بخش مهمی از آن داشتن شرایط لازم و بخشی دیگر نیز مسیر تحصیلی است.
شرایط و مدارک لازم برای خلبانی
منظور از شرایط و مدارک داشتن استانداردهای لازم از نظر سلامت جسمی-روانی و شرایط فیزیکی است. برای خلبانی برخلاف سایر رشته‌ها داشتن حداقل قد 165 سانتی‌متر و وضعیت سلامت جسمانی -روانی کامل به‌اضافه حداقل و حداکثر سن 18- 26 سال جز الزامات مهم است. این الزامات برای رشته خلبان جنگنده، رشته خلبان هواپیما و سایر رشته‌های مرتبط یکسان است.
برای خلبان شدن چه رشته ای باید خواند؟
برای رشته خلبانی باید در یکی از رشته‌های نظری فارغ‌التحصیل شوید. حداقل معدل برای دیپلم رشته ریاضی-فیزیک و تجربی، 14 و برای علوم انسانی 16 است. بعدازآن می‌توانید در رشته هوانوردی- خلبانی، به مطالعه در این رشته مشغول شوید. رشته خلبانی در دانشگاه دارای سه گرایش است که عبارت است از: خلبانی، مراقبت پرواز و ناوبری هوایی. برای رشته خلبانی مسافربری در دانشگاه می‌توانید وارد گرایش خلبانی شوید.
- مطلب مرتبط: چگونه مهماندار هواپیما در ایران شویم؟
رشته خلبانی در هنرستان
علاوه بر رشته‌های نظری، متقاضیان رشته خلبانی یا هوانوردی می‌توانند از طریق هنرستان نیز وارد این رشته شوند. برای ورود به هنرستان تسلط بر زبان انگلیس و بالا بودن نمرات ریاضی و فیزیک جز شروط اصلی است. بعدازآن امکان انتخاب این رشته در سال دوم و ورود به‌عرصه‌های بالاتر امکان‌پذیر است.
رشته خلبانی چند سال طول میکشد؟
خلبانی در دانشگاه نیز همانند بسیاری از رشته‌ها در مقطع کارشناسی 4 سال است.
ورود به رشته خلبانی بدون کنکور
رشته خلبانی در ایران در دانشگاه‌های زیادی تعریف شده است. ورود به‌این رشته بدون کنکور نیز امکان‌پذیر است البته برای پذیرش بدون کنکور داشتن شرایطی که به آن‌ها اشاره شد الزامی است. شما همچنین باید بر زبان انگلیسی تسلط داشته باشید و دارای مدرک دیپلم در یکی از رشته‌های نظری باشید. دراین صورت داشتن این شرایط می‌توانید به‌دانشگاه علمی-کاربردی مراجعه کنید و در صورت کسب مجوز، به‌تحصیل دراین رشته مشغول شوید. علاوه بر دانشگاه علمی کاربردی، مراکزی تحت عنوان مراکز آموزش خلبانی نیز وجود دارند که آموزش در آن‌ها با داشتن برخی از شرایط و بدون کنکور امکان‌پذیر است.
دروس رشته خلبانی
برخی از دروس اصلی برای رشته خلبانی عبارت است از: کامپیوتر، اصول هوانوردی، استاتیک، برنامه‌نویسی، اصول ایمنی پرواز، فیزیولوژی هوایی، موتورهای هواپیما، قوانین و مقررات هوانوردی و…
گواهینامه‌های خلبانی
گواهینامه خلبانی در بخش غیر نظامی به دو دسته گواهینامه خلبانی هواپیماهای مسافربری (ligt) و گواهینامه خلبانی هواپیماهای فوق سبک تقسیم می‌شود. گواهیمانه خلبانی هواپیماهای مسافربری خود به 3 بخش زیر طبقه بندی می‌شود:
- مدرک خلبان شخصی PPl) Private Pilot’s License)
- مدرک خلبان تجاری CPL) Commercial Pilot’s License)
- مدرک Instrument Rating (IR)
منظور از خلبان شخصی چیست؟
دوره خلبانی شخصی اولین دوره‌ای می‌باشد که علاقه مندان خلبانی باید آن را سپری کنند. با کسب مدرک این دوره خلبانان می‌توانند بدون کسب درآمد یک هواگرد را شخصا خلبانی کنند.
منظور از خلبان تجاری چیست؟
دوره خلبانی تجاری از دوره‌های قبل سخت‌تر است. این دوره به عنوان مهمترین دوره خلبانی مسافربری شناخته می‌شود. دارندگان مدرک خلبانی تجاری می‌توانند با هواپیماهای سنگین و باربری از جمله بوئینگ 747 و ایرباس آ 310 خلبانی کنند.
مدرک Instrument Rating (IR) چیست؟
اخذ این مدرک جهت استخدام در شرکت‌های هواپیمایی ضروری است. هدف این دوره مسلط شدن خلبانان به کنترل هواپیما و استفاده از ابزارآلات هواپیما می‌باشد.
آینده شغلی و بازار کار رشته خلبانی در ایران
بازار کار خلبانی در ایران هموار است و آینده شغلی آن نیز همچنان روشن است. استخدام خلبان در شرکت‌های هواپیمایی این ادعا را به‌خوبی ثابت می‌کند و نشان‌دهنده وضعیت خوب اشتغال اکثر خلبانان در ایران است. بااین‌حال وضعیت استخدام خلبانان براساس جنسیت و حتی نوع سازمان‌ها ممکن است متفاوت باشد که ما به تفکیک به آن‌ها پرداخته‌ایم:
شرایط رشته خلبانی برای خانم ها در ایران
خانم‌ها به شرط داشتن شرایط لازم (مواردی که به آن‌ها اشاره کردیم) محدودیتی برای ورود به رشته خلبانی ندارند. البته به‌جز خلبانی نظامی که مختص آقایان است. در حال‌حاضر چندین خانم خلبان در زمینه هواپیمایی مسافربری مشغول به‌کار هستند. بااین‌حال خانم‌های کمی وارد رشته خلبانی می‌شوند. دلایل این موضوع به طور دقیق مشخص نیست؛ اما بسیاری ازافراد سطح بالای استرس این شغل را از عوامل تاثیرگذار می‌دانند.
شرایط رشته خلبانی برای آقایان در ایران
خلبانی برای آقایان به جز محدودیت‌هایی که به‌آن‌ها اشاره کردیم (از لحاظ قد- سلامت جسمانی …) هیچ محدودیتی ندارد. این رشته همانطور که در ادامه به‌آن پرداخته‌ایم از نظر درآمد و وضعیت شغلی برای آقایان مناسب است و جز رشته‌های خوب محسوب می‌شود.
چه سازمان‌هایی خلبان استخدام می‌نمایند؟
شرکت‌های هواپیمایی مهمترین موقعیت شغلی برای خلبانان هستند. شرکت‌های خلبانی به‌صورت خصوصی و دولتی هستند. ازاین‌رو شرایط استخدام و حتی حقوق پرداختی این شرکت‌ها متفاوت است. استخدام خلبان هواپیمایی ماهان و استخدام خلبان ایران ایر را می‌توان از موقعیت‌های استخدام در شرکت‌های هواپیمایی دانست. خلبانان همچنین می‌توانند در مراکز تعمیر و نگهداری هواپیما و نهادها و یا سازمان‌های نظامی مانند سپاه استخدام شوند.
جهت مشاهده اخبار استخدام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سایت ایران استخدام کلیک نمایید.
شرکت‌های آموزش خلبانی مانند استخدام خلبان فوق سبک جهت آموزش خلبانی نیز از دیگر فرصت‌های شغلی خلبانان است. استخدام خلبان هواپیمایی ارتش یا استخدام خلبان پهپاد نیز جز نهادهای دولتی و نظامی محسوب می‌شود. علاوه بر این بسیاری از کشورهای خارجی نیز متقاضی استخدام خلبانان ایرانی هستند. این موضوع به‌دلیل مهارت و توانایی بالای خلبانان ایرانی است. استخدام خلبان ایرانی در امارات یا کشورهای عربی دیگر و حتی کشورهای اروپایی از جمله این موارد است.
جهت مشاهده اخبار استخدام ارتش جمهوری اسلامی ایران در سایت ایران استخدام کلیک نمایید.
آینده شغلی و بازار کار رشته خلبانی در خارج از کشور
خلبانی در کشورهای خارجی نیز رشته‌ای مهم محسوب می‌شود. ازاین‌رو وضعیت بازار کار و حتی استخدام خلبان در خارج از کشور در وضعیت مطلوبی قرار دارد. بااین‌حال ما برای روشن‌تر شدن دقیق این موضوع به بررسی آینده شغلی و بازار کار این رشته در چند کشور مختلف پرداخته‌ایم:
بازار کار رشته خلبانی در ترکیه
ترکیه وضعیت خوبی از نظر بازار کار برای خلبانان دارد و مسیر استخدام خلبان در ترکیه کاملا هموار و باز است. این کشور به‌دلیل مزایایی که برای مشاغل مربوط به خلبانی در نظر گرفته است علاقمندان زیادی را به‌سوی خود جذب کرده است. چنانچه میانگین دستمزد یک خلبان هواپیمایی 274901 لیر در سال و 132 لیر در ساعت است.
بازار کار رشته خلبانی در آلمان
آلمان با کمبود خلبان مواجه نیست؛ اما علیرغم این واقعیت بازار کار خلبانی در آلمان همچنان پررونق است و بسیاری از فارغ‌التحصیلان به راحتی جذب بازار کار می‌شوند. به‌طورکلی آلمان یکی از کشورهای پیشرو در صنعت هوانوردی در جهان است. این کشور با اقتصاد قوی و روحیه نوآورانه خود، مکانی عالی برای تحصیل هوانوردی است.
بازار کار رشته خلبانی در کانادا
طبق برخی از آمارها در حال حاضر کمبود 1500 خلبان در کانادا وجود دارد، وضعیتی که ریشه آن به سال‌ها قبل از حملات 11 سپتامبر 2001 برمی‌گردد. البته کانادا تا حدودی وضعیت کمبود نیرو دراین شغل را حل کرده است؛ اما تقاضا و مسیر شغلی برای خلبانان در کانادا باز و کاملا روشن است.
بررسی درآمد و حقوق خلبان در ایران
خلبانی در ایران جز رشته‌ها و مشاغل سخت و پرخطر محسوب می‌شود. ازاین‌رو درآمدی که برای خلبانان در نظر گرفته شده است، درآمد بالا و مناسبی است. البته حقوق درنظر گرفته شده برای خلبانان با توجه به نوع شغل خلبان اعم از مسافربری، نظامی و یا خلبان هلیکوپتر و ارتش متفاوت است.
حقوق خلبان مسافربری در ایران
درآمد خلبانانی که در بخش مسافربری هستند بر حسب نوع خلبان اول و خلبان دوم متفاوت است. از آنجا که درجه خلبان اول بالاتر از خلبان دوم است ازاین‌رو درآمد خلبان‌اول بیشتر از خلبان‌دوم است. از طرفی میزان پروازها و نوع شرکتی که خلبان در آن مشغول به‌کار است نیز بر حقوق خلبانان تاثیرگذار است. معمولا در شرکت‌های دولتی، خلبانان به‌صورت ماهانه حقوق دریافت می‌کنند؛ اما در شرکت‌های خصوصی، حقوق خلبانان براساس میزان ساعات کاری آنان است. به‌طورکلی با توجه به‌این وضعیت، استخدام خلبان مسافربری هم از سوی متقاضیان این‌رشته و هم کارفرمایان بیشتر از سایر هواپیماها (اعم از نظامی و غیرمسافربری) است.
حقوق خلبان جنگنده در ایران
درآمد خلبانان نظامی ظاهرا بیشتر از آنکه به درجه آن‌ها مربوط باشد به‌میزان ساعات پرواز آن‌ها ربط دارد. یعنی هر چه میزان ساعات پرواز خلبان نظامی بیشتر باشد، میزان حقوق او نیز افزایش خواهد یافت. برخی از خلبانان جنگی از ساعات کم پرواز خود گله دارند و معتقدند در شرایط عادی معمولا حقوق خلبانان جنگی چندان زیاد نیست.
حقوق خلبان ارتش
ارتش از جمله نهادهایی است که خلبانان می‌توانند در آنجا مشغول به‌کار شوند. خلبانان ارتش نیز به‌مانند خلبانان جنگنده براساس میزان پروازهای خود حقوق دریافت می‌کنند البته ممکن است پایه حقوق ثابتی نیز برای آنان درنظر گرفته شود؛ اما حقوق اصلی آن‌ها به‌میزان پرواز و نیز درجه نظامی آن‌ها بستگی دارد. ازاین‌رو می‌توان گفت خلبانان ارتش نیز در صورت اشتغال صرف به‌این شغل، درآمد زیادی نخواهند داشت. چنانچه استخدام خلبان ارتش معمولا با تقاضای پایینی مواجه است. برای درک بهتر این موضوع می‌توانید با به نمونه‌هایی از فیش حقوقی خلبان ارتش مراجعه کنید.
حقوق خلبان هلیکوپتر در ایران
هلیکوپتر یا بالگرد کاربری‌های متفاوتی دارد. مهمترین کارکرد بالگردها، ترابری است که می‌تواند در بخش‌های مهم اعم از نظامی و غیرنظامی (آمبولانس- آموزشی- آتش‌نشان- امداد و نجات و…) به‌کار رود. ازاین‌رو حقوق خلبان هلیکوپتر بستگی به‌این دارد که استخدام خلبان هلیکوپتر در کدام بخش صورت می‌گیرد. حتی بخش‌های نظامی نیز خود شامل چندین بخش (نجات دریایی- باربری و…) هستند. بنابراین حقوق خلبان هلیکوپتر در هر یک از این بخش‌ها متفاوت است و به‌درجه، مهارت و بخشی که در آن فعالیت می‌کنند، بستگی دارد.
بررسی درآمد و حقوق خلبان در خارج از کشور
وضعیت حقوق خلبان‌ها در خارج از کشور نیز بر حسب بخشی که خلبان در آن مشغول است، نوع آن، مهارت خلبان، درجه و میزان پروازها متفاوت است. بااین‌حال ما برای بررسی این موضوع چند کشور را به طور نمونه انتخاب کرده‌ایم و به‌میزان حقوق آن‌ها به‌طورکلی پرداخته‌ایم:
درآمد خلبان در آمریکا
آمریکا از جمله کشورهایی است که ارتش آن به‌دلیل مشارکت در جنگ‌های مختلف، فعال است. ازاین‌رو علاوه بر خلبانان مسافربری، استخدام خلبان در آمریکا در بخش‌های نظامی نیز با تقاضای بالایی مواجه است. براین‌اساس و بدون تفکیک، متوسط دستمزد ماهانه برای یک خلبان در ایالات متحده 9717 دلار در ماه است. این حقوق بین 5000 دلار تا 11625 دلار در سراسر ایالات متحده در نوسان است.
درآمد خلبان در آلمان
مجموع دستمزد تقریبی برای یک خلبان در آلمان 86198 یورو در سال است که علیرغم آنکه حقوق بالایی است؛ اما برخی معتقدند با توجه به‌وضعیت اقتصادی آلمان، جز درآمدهای متوسط محسوب می‌شود.
درآمد خلبان در انگلیس
متوسط حقوق یک خلبان در انگلیس 47140 دلار در سال است. این درآمد جز درآمدهای بالا محسوب می‌شود.
حقوق خلبان در کانادا
کانادا نیز جز کشورهایی است که درآمد بالایی را برای خلبانان خود در نظر گرفته‌است. چنانچه متوسط حقوق یک خلبان 109408 دلار در سال است.
حقوق خلبان در کویت
کویت در کنار قطر از جمله کشورهایی هستند که مسیر شغلی خوبی را برای خلبانان ایجاد کرده‌اند. چنانچه فردی که به‌عنوان خلبان در کویت کار می‌کند معمولاً حدود 2130 دینار در ماه درآمد دارد. وضعیت حقوق و استخدام خلبان در قطر نیز به‌مانند کویت خوب و روشن است.
چگونه پیگیر اخبار استخدام خلبان باشیم؟
در سایت کاریابی ایران استخدام، پیگیری اخبار استخدامی به روش‌های مختلفی امکان‌پذیر است. بااین‌حال اگر شما کارجویان به‌دنبال اخبار استخدام در زمینه خلبانی هستید، می‌توانید با مراجعه‌به پیج استخدام دانشگاه‌های افسری ایران استخدام از وضعیت استخدام خلبان در دانشگاه‌های افسری اطلاعات لازم را کسب کنید. علاوه بر این جستجو از طریق باکس‌های جستجوی شغل و رشته که به‌صورت جداگانه در صفحه نخست سایت ایران استخدام قرار دارد، می‌تواند راهنمای خوبی برای اطلاع از آخرین اخبار استخدامی باشد. شما همچنین می‌توانید با ثبت‌نام در سایت و دریافت آگهی‌های استخدامی از طریق پیامک و ایمیل از تمام اخبار استخدامی مربوط به رشته خود آگاه شوید.
سخن پایانی
خلبانی را می‌توان به‌مانند رانندگی رشته‌ای دانست که یادگیری آن نیازمند تمرین و مهارت است. البته رانندگی و خلبانی از بسیاری جهات متفاوت از هم هستند؛ بااین‌حال موضوع مهارت و تمرین در هر دو شغل جز ویژگی‌های مشترک است. علاوه بر این خلبانی مسیر تحصیلی خاصی از نظر علمی و تئوریک دارد؛ میزان استرس و خطرات آن بالا است و سلامت جسمانی در آن اولویت دارد. حتی ممکن است حقوق آن کمتر از چیزی باشد که در تصور شماست. ازاین‌رو توجه به‌میزان مهارت، علاقه، شرایط روحی و جسمی قبل از ورود به‌این شغل می‌تواند در موفقیت شما تاثیرگذار باشد.
جهت مشاهده آگهی های استخدام دانشگاه های افسری در سایت ایران استخدام کلیک نمایید.
منبع: ایران استخدام
